284 / 405
283
TBB Dergisi 2017 (129)
Belin KÖROĞLU ÖLMEZ
İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların
Kullanılması Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin 2’nci fıkra-
sında da belirtilmektedir.
Elektronik ortamda veya yazılı olarak düzenlenecek olan rehin
sözleşmesinde bulunması zorunlu olan unsurlar 4’üncü maddenin
6’ncı fıkrasında sayılmaktadır.
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun 4’üncü maddesinin
1’inci fıkrası uyarınca rehin hakkının doğumu, rehin sözleşmesinin
sicile tescil edilmesi ile gerçekleşmektedir; buna göre, sicile tescil, ku-
rucu etkiye sahiptir. İlgili Kanun kapsamında bahsedilen sicil, Rehin-
li Taşınır Sicili olup 9’uncu maddenin 2’nci fıkrası uyarınca alenîdir.
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu uyarınca rehin sözleşmesinin
sicile tescili için öngörülen bir süre sınırı bulunmamaktadır.
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun 10’uncu maddesi ile
rehinde, alacaklılar arasında rehnin paraya çevrilmesi sürecinde or-
taya çıkabilecek uyuşmazlıkların önlenmesi amacıyla, derece sistemi
öngörülmektedir. Aynı taşınır varlık üzerinde, derece sırası belirtil-
meksizin rehin hakkı kurulması hâlinde ise öncelik hakkı; 11’inci
maddenin 1’inci fıkrası uyarınca rehnin kurulma anına göre belirlene-
cektir. Bununla birlikte, Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması
ve Temerrüt Sonrası Hakların Kullanılması Hakkında Yönetmelik’in
24’üncü maddesinde tarafların, rehin hakkını; sicile tescil anını esas
alan ilerleme sistemi veya sabit derece sistemi ile kurabileceği hüküm
altına alınmaktadır. Taraflarca herhangi bir sistemin belirlenmemesi
hâlinde ise rehin hakkı, ilerleme sistemine göre kurulmuş sayılacaktır.
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun 12’nci maddesinin
1’inci fıkrası uyarınca tarafların hak ve yükümlülükleri, bu Kanun’a
aykırı olmamak kaydıyla, rehin sözleşmesi ile belirlenmektedir. Bu-
nunla birlikte 12’nci maddenin 2’nci fıkrasında zilyedin, rehinli taşını-
rın değerini koruyacak gerekli tedbirleri alma ve değerini düşürecek
davranışlardan kaçınma yükümlülüğü yer almaktadır. Alacaklıya,
gerekli önlemlerin alınması amacıyla hâkim tarafından yetki verilebi-
leceği gibi, gecikmesinde tehlike bulunan hallerde alacaklı, böyle bir
yetki verilmeksizin de gerekli önlemleri kendiliğinden alabilecektir.