Dergi 129

278

Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca Ticari İşletme Rehni

varlığın mülkiyetinin veya zilyetliğinin devri hâlinde, aksi kararlaştı-

rılmadıkça, borçlunun sorumluluğunda veya güvencede bir değişiklik

olmayacaktır. Bununla birlikte; mülkiyetin devredilmesi ve yeni ma-

likin borcu yüklenmesi hâlinde rehin alacaklısı, kendisine başvurma

hakkını saklı tuttuğunu bir yıl içerisinde yazılı olarak önceki borçluya

bildirmezse borçlu, borcundan kurtulacaktır.

Rehin veren veya taşınırı rehinli olarak devralan kimsenin; rehin-

li varlığı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu hilâfına kullanması,

borcu ödememesi hâlinde rehinli varlığın mülkiyetini devretmemesi,

rehinli varlığı alacaklıya zarar vermek kastıyla tahrip veya imha etme-

si, bu varlığın veya alacağın devrini sicile tescil ettirmemesi ve sicili

yanıltmaya yönelik fiillerde bulunması hâlinde ilgili Kanun’un 16’ncı

maddesi uyarınca adlî para cezası uygulanacaktır. Adlî para cezası ön-

gören benzer bir hüküm, TİRK’in 12’nci maddesinin 1’inci fıkrasında

da yer almaktaydı.

Borçların zamanında ifa edilmemesi hâlinde alacaklının sahip

olduğu haklar, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun 14’üncü

maddesinde düzenlenmektedir. Buna göre, alacaklı öncelikle; birinci

derece alacaklı ise rehinli taşınırın mülkiyetinin devrini talep edebi-

lecek, alacağını varlık yönetim şirketlerine devredebilecek veya devre

konu olmayan bir varlık söz konusu ise kiralama ve lisans hakkını

kullanabilecektir.

Alacak bu yollarla tahsil edilemediği takdirde, ge-

nel hükümler çerçevesinde takip yapılacaktır. TİRK’in 14’üncü madde-

si uyarınca ise alacaklı borcun vadesinde ödenmemesi hâlinde rehnin

paraya çevrilmesi suretiyle alacağına kavuşmaktaydı. Bununla birlikte,

borcun ödenmemesi hâlinde alacaklıya, ticarî işletmenin veya münfe-

rit bir unsurun mülkiyetini kazanma hakkı veren her türlü sözleşme,

lex commercia

yasağı kapsamında hükümsüz olmaktaydı. Ticari İşlem-

lerde Taşınır Rehni Kanunu’nun 14’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının

(a) bendi ile alacaklıya tanınan, rehinli taşınırın mülkiyetinin devrini

talep hakkı söz konusu yasak kapsamında değerlendirilmemelidir.

Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların Kul-

lanılması Hakkında Yönetmelik’in 41’inci maddesinin 1’inci ve 2’nci fıkraların-

da, alacağın üçüncü kişilere de devredilebileceği ve kiralama ve lisans haklarının

üçüncü kişilere de kullandırtılabileceği öngörülmektedir.