Dergi 129

290

AB Yasama Tasarruflarına Karşı Birey Haklarını Koruma Mekanizması

öngörülen bireysel etkilenme kriterinin Birlik temel hakkı olarak ka-

bul edilen etkin hukuki himaye hakkı ışığında yeniden yorumlana-

rak gerçek ve tüzel kişilerin haklarının üye devlet mahkemeleri tara-

fından dezentral korunması yerine AB hukuku üzerinden temininin

mümkün olup olmadığının

tartışılmasına yol açmıştır. Plaumann for-

mülüne göre bir gerçek yahut tüzel kişinin kendini muhatap almayan

tasarruftan bireysel olarak etkilendiğini o kişinin hukuki statüsünün

kişinin taşıdığı muayyen özellikler yahut onu diğer kişilerden ayıran

koşullar nedeniyle tasarrufun muhatabı gibi etkilemesi durumunda

kabul edilmektedir

. Hernekadar bu bağlamda Jacobs ve ilk derece

mahkemesi eski “dar” Plaumann-formülüne istinat eden AT anlaş-

masının 230. madde, 4. fıkrasında yeralan bireysel etkilenme kriterini

bireysel hakları temin edecek bir yorumla ikâme etme yahut değiştir-

me girişimi yapmış ise de, bu girişim her iki davaya ilişkin kararların

Divan nezdinde temyiz edilmesi ertesinde akamete uğramıştır

. Divan

Unión de Pequeños Agricultores kararında AT anlaşmasının 230. madde, 4.

fıkrasını Birlik temel haklarına uygun yorumlama olanağını kullanmamış ve

bu yönde bir adım atılmasının anlaşmaları değiştirmekle yetkili AB üyelerine

ait olduğunu kabul etmiştir

. Gerçek ve tüzel kişilerin haklarının AB’nin

hukuki tasarruflarına karşı AB hukuku çerçevesinde merkezi olarak

korunması yaklaşımının üye devletlerin kimileri tarafından ve Av-

rupa için anayasa hazırlayan Anayasa Konvansiyonu tarafından des-

teklenmesine, diğer bir ifade ile bireysel dava açma olanağının genel

geçerliliğe sahip Birlik tasarruflarına genişletilmesine olumlu bakma-

sına karşılık, diğer bir kısmının dar bir yaklaşımla dava açma olanağı-

nı yasama karakteri olmayan hukuki tasarruflarla sınırlı kabul etmesi

nedeniyle AT anlaşmasının 230. madde, 4. fıkra değişikliğinin kapsa-

mı konusunda bir uzlaşı sağlanamamıştır

. Bu görüş farklılığını sade-

ce 2004 tarihli anayasa tasarısının tüzük karakterli hukuki tasarruflar

kavramını kullanan ve haklı eleştirilere neden olan bir formülasyonla

bknz.: EuGH, 15.07.1963, Rs. 25/62 (Plaumann/Kommission), Slg. 1963, 213, 238]

EuGH, Rs. C-50/00P (Unión de Pequeños Agricultores /Rat der EU), Slg. 2002,

I-6677 vd.: EuGH, Rs. C-263/02P (Kommission/Jégo-Quéré), Slg. 2004, I-3425 vd.)

krşt.: EuGH, Rs. C-50/00 P (Unión de Pequeños Agricultores /Rat der EU), Slg.

2002, I-6677, Rn.45

Wolfram Cremer, Der Rechtsschutz des Einzelnen gegen Sekundärrechtsakte der

Union gemäss Art.III – 270, Abs.4 Konventsentwurf des Vertrags über eine Verfas-

sung für Europa, EuGRZ 2004, s.577, 580 vd.