Dergi 129

338

Ayrılıkçı Hareketlerin Ulusal Kurtuluş Hareketi Statüsü Kazanması: Hukuki ve Siyasi Boyutlar

maj ve Diğerleri Davasında

;

(i) direnişin karargâh merkezinin bulun-

ması, (ii) toprağın belirli bir bölümünün ele geçirilmesi, (iii) silaha ve

diğer askeri mühimmatlara erişim yeteneğinin olması, (iv) operasyon-

ları planlama, koordine etme, yürütme yeteneğine sahip olunması, (v)

tek bir askeri strateji belirleyebilme ve askeri taktikleri kullanma yetisi

ve (vi) tek bir ağızdan konuşma, anlaşma, ateşkesler ve barış mutaba-

katları imzalayabilme yeteneği olarak ifade edilmiştir.

Benzer şekilde Schindler, bir silahlı çatışmanın uluslararası olma-

yan silahlı çatışmalar kapsamında değerlendirilebilmesi için dört te-

mel kıstastan söz eder: (i) harp durumunun devletin polis güçleriyle

yetinmeyerek, silahlı güç kullanmaya zorlandığı yüksek bir yoğun-

luğa ulaşması, (ii) harp halinin, direnişçilerin halkın desteğini aldığı

kolektif bir hareketi yansıtması, (iii) direnişçilerin emir komuta zinciri

altında hareket ederek, belirli bir düzeyde organizasyon gücü göster-

meleri ve (iv) direnişçilerin, uluslararası insancıl hukuk kriterlerini

karşılamaları.

b.) Uluslararası Nitelikte Çatışmalar Olarak Ulusal Kurtuluş

Hareketleri

Ek 1 No’lu Protokol Madde 1(4)’e göre BM Antlaşmasında ve 1970

tarihli Dostane İlişkiler Bildirgesinde hüküm altına alınan kendi ka-

derini tayin hakkı daha önce de belirtildiği gibi sömürgeci tahakkü-

müne, yabancı işgaline ve ırkçı rejimlere karşı mümkün görülmüş ve

“uluslararası” çatışmalar kapsamına alınmıştır. Nitekim Filistin, Na-

mibya, Batı Sahara’da, kimi ulusal kurtuluş hareketlerinin yürüttüğü

mücadeleler bu bağlamda değerlendirilmiştir.

Ek 1 No’lu Protokol’ün atıfta bulunduğu, 1970 tarihli Dostane

İlişkiler Bildirgesi’nin,

“...kendi kaderini tayin etme ilkesine uygun şekilde

hareket eden ve böylece ülkeye ait bütün halkı, ırk, inanç veya renk ayrımı

Cambridge, 2002,s.263.

Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, “Fatmir Limaj ve Diğerleri Dava-

sı”, Karar No: IT-03-66-T, 30 Kasım 2005

lim-tj051130-e.pdf (Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2016)

YUCM, Fatmir Limaj”,para.90.

Dietrich Schindler,“The Different Types of Armed Conflict According to Geneva

Conventions and Protocols” Collected Courses of the Hague Academy of Interna-

tional Law, Vol. 163, 1979, s.147.