Dergi 129

335

TBB Dergisi 2017 (129)

Ümmühan Elçin ERTUĞRUL / Tuğba SARIKAYA GÜLER

Ancak, bazı ayrılıkçı hareketler ise, içinde başladığı devletin gö-

rece gücü ile bağlantılı ve aldığı dış destek (somut (askeri, ekonomik,

teknik) ya da siyasal/diplomatik (sözlü destek, diplomatik tanıma,

ayrılıkçı yanlısı propaganda) sayesinde uluslararası nitelik kazanabil-

mekte ve ‘ulusal kurtuluş hareketi’ adıyla yasal olarak tanınabilmek-

tedir.

Tanınan ulusal kurtuluş hareketi statüsü sayesinde bu hareket-

ler, temsil ettiği halkın tek meşru temsilcisi olarak kabul edilmektedir.

Fakat self determinasyon hakkı halkın “kendi çabalarıyla özgürleşme

hakkı” olmaktan çıkıp, kolayca “dış devletlerin çıkarları uyarınca elde

edilen bir hakka” dönüşebilme riskini taşımaktadır.

II- Uluslararası İnsancıl Hukuka Göre Ulusal Kurtuluş

Hareketleri

Geleneksel uluslararası hukuk, ulusal kurtuluş iddiasındaki hare-

ketlerin mücadelelerini iç çatışma ya da iç savaş hali olarak kabul et-

mekte ve ulusal yetki alanı içerisinde değerlendirmekte iken, özellikle

XX. yüzyılın ikinci yarısında bu tutumun değiştirilmesi yönündeki

çaba kendisini göstermiştir

.61

Yukarıda da bahsedilen, 3103 sayılı BM

Genel Kurulu Kararı ile sömürge, yabancı üstünlüğü ve ırkçı rejime

karşı mücadele eden halkların sebep olduğu silahlı çatışmalar ulus-

lararası nitelikte silahlı çatışma sayılmış ve Ek 1 No’lu Protokol ile bu

durum teyit edilmiştir.

Ulusal kurtuluş örgütlerinin Ek 1 No’lu Protokolün 43 ve 44. Mad-

desine göre özetle, (i) çatışmanın astlarından sorumlu olan bir komu-

tan tarafından yürütülebilmesi, (ii) muhariplerin, belirli bir uzaklıktan

fark edilebilecek sabit ve ayırıcı bir işarete sahip olması, (iii) silahların

açık bir şekilde taşınması ve (iv) savaş hukuk ve geleneklerine uymala-

rı şartlarını birlikte taşımaları gerekmektedir. Ancak Protokol’ün kimi

paratorlukların çözülme dönemi; sömürgelerin tasfiye edildiği dönem ve komü-

nizm sonrası dönem. Bkz. Kalaycı, s.30-59.

. Alexis Heraclides, “Secessionist Minorities and External Involvement” Interna-

tional Organization, Vol. 44, No.3,1990, s.368,369 ve Erol Kurubaş, “Etnik Sorun-

Dış Politika İlişkisi Bağlamında Kürt Sorununun Türk Dış Politikasına Etkileri”,

Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi,

Cilt. 8, No.1, 2009, s.42-46.

Walzer, s.88-92.

Fatma Taşdemir, Uluslararası Terörizme Karşı Devletlerin Kuvvete Başvurma

Yetkisi, USAK Yayınları, Ankara, 2006, s.82.

Bkz. BM Genel Kurulu, “Resolution 3103”, para.3.