41 / 405
40
Yargılanan Vicdanî Ret Hakkı
sinde
6
ise yer alan inanç özgürlügünün bir kulanım sekli oldugunu
açık bir sekilde belirtmistir.
7
Komisyon’un sonraki kararlarında da
önceki kararlarındaki görüslerini destekleyen ve hattâ genisleten bir
tutum sergiledigi görülmüstür.
BM Insan Hakları Komitesi ise bireysel basvuru yoluyla önüne ge-
len Yeo-Bum Yoon ve Bay Myung-Jin Choi v Güney Kore Cumhuriyeti
Davası
8
neticesinde Güney Kore Cumhuriyeti’ni, iki Yehova Sahidi’nin
vicdanî retlerini kabul etmemis olması ve kisilerin dinî inançları ne-
deniyle zorunlu askerlik hizmetini reddetmelerinden dolayı hapis ce-
zasına mahkûm edilmis olmaları gerekçeleriyle MSHIUS’nin 18. mad-
desinin ilk fıkrasının ihlâl edilmis oldugu tespitinde bulunmustur.
Belirtilmesi gereken önemli bir husus ise Komite’nin zikredilen da-
vada dinî bir sebebe dayanan vicdanî reddi esas alıp ihlâl tespitinde
bulunmus olmasının, vicdanî reddin sadece dinî inanç temelinde cere-
yanedebilecegi anlamını taşımadığıdır. Vicdanî ret hakkı, dinî olmayan
inanç sahiplerine de tanınan bir hak oldugu gibi sadece inançtan degil,
ahlakî, etik, insanî, felsefî veya baska güdülerden de kaynaklanabilir.
Bununla ilgili herhangi bir ayrımcılıgın yapılamayacagı Komite’nin 22
sayılı Genel Yorum Beyanı’nın
9
11. paragrafında ve Komisyon’un 1998
/ 77 kararında
10
açıkça ifade edilmistir.
11
Ayrıca Komite, 1993 yılında
6
Madde su sekildedir: 1. Herkes düsünce, vicdan ve din özgürlügüne sahip ola-
caktır. Bu hak, herkesin istedigi dine ya da inanca sahip olması ya da bunları ben-
imsemesi özgürlügünü ve herkesin aleni veya özel olarak bireysel ya da baskaları
ile birlikte toplu olarak, kendi din ya da inancını ibadet, icra, bunun icaplarını
yerine getirme ya da ögretme bakımından ortaya koyma özgürlügünü de içerir. 2.
Hiç kimse, kendi seçtigi bir din ya da inanca sahip olma ya da bunu benimseme
özgürlügünü zedeleyecek bir baskıya maruz bırakılamaz. 3. Bir kimsenin kendi
dinini veya inançlarını ortaya koyma özgürlügüne ancak yasalarla belirlenen ve
kamu güvenligini, düzenini, saglıgını, ahlakını ya da baskalarının temel hak ve
özgürlüklerini korumak için gerekli kısıtlamalar getirilebilir.
7
Bayatyan/Ermenistan, Basvuru No. 2345 /03, 07.07.2011, 58. paragraf; Hande
Seher Demir, “Vicdani Ret Hakkı”,
Ankara Barosu Dergisi
, 2011, S. 4, s. 241-283.
8
Basvuru No: 1321/2004 ve 1322/2004, 3 Kasım 2006.
9
General Comment No. 22, The Right to Freedom of Thought, Conscience and Re-
ligion, 1993.
10
UN Commission on Human Rights, Conscientious Objection to Military Service,
54th Session, Geneva, 22 April 1998, E/CN.4/RES/1998/77.
11
Rachel Brett, Askerlik Hizmetinin Vicdanen Reddi ve Alternatif Hizmette Uluslar
arası Standartlar, Hazırlayanlar: Özgür Heval Çınar – Coskun Üsterci, Çarklar-
daki Kum: Vicdani Red, Iletisim Yayınları, Istanbul, 1. Baskı, 2008, s. 251-252;
United Nations Human Rights Office of the High Commissioner, Conscientious
Objection to Military Service, United Nations Publication, 2012, s. 18; Bayatyan /