106 / 457
105
TBB Dergisi 2017 (130)
Uğur ARSLAN
TCK md.157’deki,
“Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp…”
ifadesi
nedensellik bağı konusunda önemli bir ipucu olmaktadır. Yani neden-
sellik bağından bahsetmek için failin davranışı ila mağdurun aldan-
ması arasında bir bağlantı olması gerekecektir. Peki, aldanma failin
hareketi ile başka bir sebebin etkileşimi sonucu ortaya çıkmışsa ya da
mağdurun kendi hatasından kaynaklanıyorsa ne olacaktır? Burada iki
ihtimal akla gelir: ya hile bir başka nedenle birleşmiş ve hataya neden
olmuştur. Ya da mağdurun hatası ile failin hareketi birleşerek netice-
yi ortaya çıkarmıştır.
Uygun Sebep Teorisi
ne göre
,
sonucun olmazsa ol-
maz şartı olan sebep, aynı zamanda müşterek tecrübeye göre sonucu
doğurabilme imkânına da sahipse failin hareketi nedenseldir.
66
Söz
konusu hareketin neticeyi meydana getirip getirmeyeceği ise suç yolu
geri sardırılarak yani hareketin yapıldığı andaki şartlara göre göre
belirlenmektedir.
Uygun Sebep Teorisi
bağlamında, normal ve olağan
hayat şartları itibarıyla objektif (hareket bakımından) ve sübjektif (fail
bakımından) bir değerlendirme yapılacak ve hareketin elverişli olup
olmadığı belirlenecektir.
67
Meydana gelen zarar failin hileli hareketi neticesinde değil de
mağdurun kendisi ile ilgili bir başka nedenden kaynaklı ise burada
dolandırıcılık suçundan bahsedilemez. Zira nedensellik bağının müc-
bir sebep 3. kişinin ağır kusuru veya zarar görenin ağır kusuru gibi
nedenlerle kesilmemiş olması gerekir. Bu durumda failin sorumlu ol-
maması için failin mağduru bilgilendirmek hususunda garantör sıfa-
tından ya da sözleşmeden kaynaklanan bir yükümlülüğünün bulun-
maması gerekir.
2. MANEVİ UNSUR
Manevi unsur suç ile fail arasındaki psikolojik bağdır.
68
Doktrinde
bazı yazarlar bu unsuru sübjektif unsur olarak da adlandırmışlardır.
69
Dolandırıcılık suçu açısından ise manevi unsur olarak genel kastın ye-
terli olduğu ifade edilmiştir.
70
Bu bağlamda failin hileyi bilerek ve is-
teyerek gerçekleştirmesi haksız menfaati de bilerek elde etmiş olması
gereklidir.
71
66
Şen,242., Demirbaş, 212.
67
Özgenç, s.177.
68
Soyaslan, s.394.
69
Demirbaş, s.287.
70
Tezcan/Erdem/Önok, s.501.
71
Dönmezer, s.473.