131

167

TBB Dergisi 2017 (131)

Hasan DURSUN

çıkarılmış, yürütme gerekli yetkilere sahip ve kanunların kendisine

verdiği görevleri yerine getiren bir kuvvet olarak düzenlenmiştir.”

112

Görüldüğü üzere 1982 Anayasası’nın 8. maddesinin gerekçesinde;

çağcıl yaşamda yürütme erkinin, devletin beyni ve hareket gücünün

kaynaklandığı motoru olduğu belirtilmektedir. Hâlbuki çağcıl yaşam-

da yürütme erki, devletin beyni ve hareket gücünün kaynaklandığı

motor niteliğini taşımamakta, bu niteliği “yasama erki” taşımaktadır.

Bu gerçeğe rağmen gerekçede yer alan bu hükümler en hafif tabirle

gerçeği saptırmaktır. Dürüst bir şekilde davranıldığının söylenebil-

mesi için 8. maddesinin gerekçesinde; günümüzde tekelci kapitalizm

veya emperyalizm aşamasında bulunulduğu ve bu aşamanın gereği

olarak yürütmenin güçlendirildiğinden bahsedilmesi gerekirdi.

1982 Anayasası’nın 8. maddesinin gerekçesinde dürüst davra-

nılmadığı gibi anayasa yapım tekniği bakımından da başarılı bir şe-

kilde hareket edilememiş, yürütmenin güçlendirilmesi ereğine ula-

şılamamıştır. Zira Teziç ve Özbudun’un belirttiği üzere 8. maddenin

gerekçesindeki ifadelere rağmen yürütme “özerk” bir düzenleme

gücü olarak düzenlenememiş, o, 1961 Anayasası’nda olduğu gibi

1982 Anayasası’nda da yine yasamaya bağımlı kılınmıştır. Bir kere

Anayasa’nın 13. maddesi gereği temel hak ve özgürlüklerin sınırlandı-

rılması kanun ile yapılabilir. Yasal bir düzenleme mevcut olmaksızın

yürütme ve idare bir hak ve özgürlüğü ilk elden düzenleyici işlemlerle

sınırlayamaz. Öte yandan Anayasa’nın 91. maddesinin 1. fıkrası gereği

temel hak ve özgürlükler kanun hükmünde kararname ile düzenlene-

meyeceğine göre bundan daha alt basamakta yer alan idari düzenleyi-

ci işlemlerle söz konusu düzenlemenin yapılması hukuken olanaklı da

görülmemektedir.

113

Öte yandan 1982 Anayasası’nın 8. maddesinde, yürütmenin; Ana-

yasaya ve kanunlara uygun olarak yapılacağı ve yerine getirileceği

ifade edilmektedir. Bu kural, Teziç’in isabetli olarak belirttiği üzere,

1961 Anayasası’nın 6. maddesinde belirtilen yürütmenin kanunlar

çerçevesinde yerine getirilmesinden daha kısıtlayıcı bir nitelik taşı-

112

Bkz. M. Şakar, 1982 Anayasası ve Önceki Anayasalar, Beta Yayınları, İstanbul

1989, s. 9.

113

A. Teziç, Anayasa Hukuku, Beta Basım Yayım Dağıtım A. Ş., İstanbul 1986, s. 12-

13, Özbudun, s. 150.