131

162

(Marksist Kuram Açısından) Kapitalist Düzende İdare Hukuku ve Kuramın Görüşlerinin ...

çekte hukuk uygulayıcılarının, kullandıkları kavramların, yalnızca saf

mantığın dünyasındaki yerini değil, özellikle bu haksız dünyadaki ke-

sin pratik değerini de akıllarıyla olmasa da en azından sezileriyle fark

edeceklerini, en tuhaf düşlerin bile gerçekliğe dayanması gibi hukuk-

çuların devletinin de ideolojik doğasına rağmen nesnel bir gerçekliğe

bağlı olduğunu, bu gerçekliğin her şeyden önce, tüm maddi ve insani

unsurlarıyla devlet aygıtının kendisi olduğunu ifade etmektedir.

102

Pašukanis, burjuvazinin, devletin hukuksal kavranışını, kuramla-

rının temeline yerleştirdiğini ve uygulamaya taşımış olduğunu, bunu

da ünlü “olduğu kadar” ilkesini gözeterek yaptığını ifade etmekte-

dir.

103

Bu bağlamda Pašukanis, diğerlerinden çok daha önce dünya

pazarında egemenliğini sağlayan ve ada ülkesi olması sayesinde ken-

disini güvende hisseden İngiliz burjuvazisinin “hukuk devleti” ilkesi-

ni gerçekleştirmekte diğer burjuvazilerden daha ileri gittiğini, iktidarı

kullananların rollerini, bir başka deyişle, nesnel bir kuralı somutlaş-

tırma rollerini aşmamaları için en etkili güvencenin devlet iktidarı ile

tekil özneler arasındaki ilişkilerde hukuksallık ilkesinin en sistemli

gelişiminin devlet organlarının burjuvazi dışındakilere bağımsız bir

mahkemenin yargı yetkisine tabi olması ile sağlandığını belirtmekte-

dir. Yazar, Anglosakson dizgesinin, burjuva demokrasisinin bir çeşit

kutsanması olduğunu, ancak burjuvazinin farklı tarihsel koşullarda en

kötü olasılıkla “mülkiyetin devletten ayrılması” veya “Sezarcılık” ola-

rak nitelendirilebilecek bir sistem ile yetinmeye de hazır olduğunu, bu

durumda içeride işçi sınıfına karşı bir çizgi ve dışarıda da emperyalist

politika izleyen yönetici hizbin sınırsız baskıcı keyfi yönetimi ile gö-

rünüşte “kişinin kendi kaderini özgürce belirlemesi” için sivil hayatta

gerekli alanı yarattığını ifade etmektedir. Pašukanis, Kotljarevski’nin

“özel hukukun bireyciliği, genel olarak sivil istibdatla uyumludur.

Fransız Medeni Kanunu devlet düzeninde, siyasal özgürlüğün eksik

olduğu ve ayrıca bu özgürlüğe karşı, 18 Brumaire’de açıkça ortaya

çıkmış bir ilgisizliğin görüldüğü bir dönemde doğmuştur. Böylesi bir

özel hukuk özgürlüğü, sadece çeşitli devlet faaliyetleri ile uyum sağ-

lamakla kalmaz ayrıca bu faaliyetlere belirli bir yasallık niteliği de ve-

rir.” sözünün isabetli olduğunu belirtmektedir.

104

102

Pašukanis, s. 152.

103

Pašukanis, s. 154.

104

Pašukanis, s. 154 dn. 21.