131

189

TBB Dergisi 2017 (131)

Müzeyyen EROĞLU DURKAL

III. MANEVİ TAZMİNAT MİKTARINI ETKİLEYEN HALLER

6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 51.maddesinde; “Hâkim, taz-

minatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özel-

likle kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirler” denildikten sonra

56.maddesinde de; “Hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün ze-

delenmesi durumunda, olayın özelliklerini göz önünde tutarak, zarar

görene uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine

karar verebilir.” ifadesine yer verilmiştir.

Manevi zararlar nedeniyle açılan manevi tazminat davalarında,

zarar sonucu duyulan üzüntüyü tam olarak ölçmek ve karşılamak

mümkün değildir. Maddi tazminat miktarının tayininde kullanılabi-

lecek objektif hesaplama yöntemleri, manevi tazminat miktarının ta-

yininde söz konusu olmayacağı için bu miktarın tayini geniş ölçüde

hâkimin takdirine dayanmaktadır. Ancak hâkim, bu takdir yetkisini

kullanırken adalet ve hakkaniyet ilkeleri ile sınırlıdır. Uygulamada

yargı içtihatlarıyla da bir takım ilkeler geliştirilmiştir. Bu bağlamda,

olayın özelliğine göre zarar görenin kusuru, idari faaliyetin niteliği,

zarar görenin kişisel durumu ve özellikleri, duyulan fiziksel veya ma-

nevi acı, elem ve üzüntü ile orantılı ve haksız zenginleşmeye neden

olmayacak bir miktar belirlenmesi gibi faktörler, manevi tazminata

hükmedecek yargı mercilerinin göz önünde bulundurması gereken il-

keler olarak belirlenmiştir.

A. Zarar Görenin Kusuru (Müterafik Kusur)

Zarar, tamamen zarar görenin kendi kusurundan kaynaklanırsa,

idarenin tazmin sorumluluğu söz konusu olmamaktadır. Ancak, zara-

rın meydana gelmesinde, zarar görenin de kusuru (müterafik kusur)

varsa, idare aleyhine tazminata hükmedilirken kusur oranında indi-

rim yapılmaktadır. Nitekim Borçlar Kanunu’nun 52. maddesinde “Za-

rar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya

da artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu

ağırlaştırmış ise hâkim, tazminatı indirebilir veya tamamen kaldıra-

“Manevi zararın tazminine hükmedilirken ilgililerin sosyal ve ekonomik durumu

dikkate alınarak olay nedeniyle duyduğu elem ve ızdırabın kısmen giderilme-

sini ifade edecek, idarenin hukuka aykırılığını ortaya koyacak ve hukuka aykı-

rılığı özendirmeyecek bir miktarın belirlenmesi gerekmektedir.” Danıştay 8.D.,

14.11.2005, E: 2004/5371, K: 2005/4632, Kanunum Mevzuat-İçtihat Bilgi Bankası.