131

221

TBB Dergisi 2017 (131)

Gamze TURAN BAŞARA

liliğinin ölümle sona ermesi nedeniyle ölen kocasının veya evliliğinin

boşanmayla sona ermesine rağmen TMK’nun 173/II. maddesinden

yararlanarak eski kocasının soyadını taşımaya devam eden kadın, ev-

liliğin sona ermesinden itibaren 300 gün geçtikten sonra evlilik dışında

bir çocuk dünyaya getirmişse, bu çocuk ananın hali hazırda taşıdığı

eski kocasına ait soyadını değil, bekarlık soyadını alacaktır. Bu sonuç,

çocuğun babasının sona eren evlilikteki koca olduğu yönünde ortaya

çıkabilecek yanlış kanıyı da engelleyecek niteliktedir.

Çocuk evlilik

içinde doğmuş olmakla birlikte, kocanın soybağını reddettiği durum-

da da anasının bekarlık soyadını alır (NHKUİY m. 23/(1)).

İsviçre ve Alman Hukuklarında ise Türk Hukuku’ndan farklı ola-

rak, evlilik dışında dünyaya gelen çocuğun soyadının belirlenmesinde

soybağı değil, velayet ilişkisi esas alınmaktadır. Evlilik dışında dün-

yaya gelen çocuğun soyadını düzenleyen İsviçre Medeni Kanunu’nun

270a maddesine göre, evlilik dışında dünyaya gelen çocuk, kural ola-

rak velayet hakkına sahip olan ebeveynin evlenmeden önceki soyadını

alır. Eğer evlilik dışında doğan çocuğun velayetini ana ve baba birlikte

kullanıyorsa, o takdirde ana ve baba çocuğun hangisinin evlenmeden

önceki soyadını taşıyacağına birlikte karar verir. Evlilik dışında doğan

çocuğun velayeti ana ve babadan birine bırakılmamışsa, bu durum-

da çocuk ananın evlenmeden önceki soyadını alır. İlgili maddenin son

fıkrasına göre, velayet değişikliği çocuğun soyadını etkilemez ancak

adın değiştirilmesine ilişkin hükümler saklıdır.

Alman Hukuku’nda çocuğun soyadı meselesi, onun evlilik için-

de veya dışında doğmuş olmasından bağımsız olarak düzenlenmiştir.

Konuya ilişkin Alman Medeni Kanunu §1617/I’ e göre, ailenin ortak

bir soyadı yoksa, fakat velayet ana ve baba tarafından birlikte kullanı-

E. T. 15.04.2017)). Bunun yerinde olmadığını gören İsviçre kanun koyucusu da,

İsviçre Medeni Kanunu’nda 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikte, ev-

lilik dışında doğan çocuğun velayet hakkı sahibi ebeveynin mevcut değil, bekârlık

soyadını alacağını öngörmüştür (ZGB Art. 270a). Şu halde çocuğun doğduğu sı-

rada velayet hakkı sahibi ana, eski evliliğinden gelen soyadını kullanıyorsa veya

soybağı reddedildiği için çocuk evlilik dışı çocuk statüsü kazanmışsa ve ana koca-

sının soyadını kullanıyorsa, çocuk ananın mevcut soyadını değil, bekârlık soyadı-

nı alacaktır (Ayan, s.34).

Özen, s. 176.

Claudia Stehli, OFK- ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 3, Aufl.,

Zurich, 2016, Art. 270a, N. 1-3; Tuor/Schneider/Schmid/Rumo Jungo, § 41, N.

21-22.