131

Kamu Malı Niteliğinin Tespiti ve Kamu Mallarından Yararlanmanın Esasları

yan bazı faaliyetlerin icrası için serbestlik ilkesine istisna getirilebilir.

Örneğin yollarda halk otobüsü ya da dolmuş işleterek ticari faaliyette

bulunmak izne tabi tutulabilir.

Bundan başka, serbestlik ilkesine kamu düzeni ya da kamu yararı

gibi gerekçeler ileri sürülerek de istisna getirilebilmesi mümkündür.

Örneğin kaldırımda yürümek hiçbir şarta tabi tutulamazken yollarda

motorlu taşıt kullanmak için sürücü belgesine sahip olma şartı getiril-

mesi doğaldır.

Fakat genel yararlanma bir izne ya da şarta bağlanacaksa bu istis-

nanın mutlaka açık bir düzenleme ile belirlenmesi gerekir.

b. Eşitlik İlkesi

Eşitlik ilkesi ise kamunun doğrudan kullanımına tahsis edilmiş

kamu mallarının kamu tarafından genel ve ortak kullanılmasında aynı

durumda bulunan kişilere aynı koşulların uygulanmasını öngören bir

ilkedir. Buradan da anlaşıldığı üzere eşitlik ilkesi farklı durumda bulu-

nan kişiler arasında kamu mallarının kullanımı bakımından bir ayrım

yapılmasına engel teşkil etmemektedir.

Bu bakımdan kamu hizme-

ti gören toplu taşıma araçları ve polis, itfaiye, ambulans gibi araçla-

ra genel yararlanmada tanınan ayrıcalıklar ya da ağır vasıtaların bazı

bölgelere girişlerinin ve park edilmesinin yasaklanması eşitlik ilkesine

aykırılık teşkil etmez.

Eşitlik ilkesi ayrıca kamu mallarından yararlanan kişiler bakımın-

dan da başka kişilerin yararlanmasını engelleyecek tutum ve davranış-

lardan kaçınmak gibi bir yükümlülüğü de gerektirir.

c. Yararlanmanın Karşılıksız Olması İlkesi

Kural olarak kamunun doğrudan kullanımına tahsis edilmiş kamu

mallarının kamu tarafından genel ve ortak kullanılması ücretsizdir.

Ancak bu ilkenin diğer ilkler kadar etkili olmadığı, mevzuatta aksi

Yıldırım/Yasin/Karan ve diğerleri, s. 536.

Gözler/Kaplan, s. 701.

Giritli/Bilgen/Akgüner/Berk, s. 879.