dergi 132

125

TBB Dergisi 2017 (132)

Ahmet BOZDAĞ

zarar görme tehlikesi geçirmiş olması gerekir. Kişilik hakkı veya mül-

kiyet hakkı ihlal edilmediği halde, işlenen suçtan zarar görmüş kişiler

ise, “

suçtan zarar gören kişi

” olarak ifade edilebilir.

Diğer bir ifade ile

suçtan zarar gören, suçun konusu kendisine ait olmadığı halde mağ-

durla yakınlığı bulunan ya da mülkiyet hakkının türevleri olan kul-

lanma ve/veya yararlanma haklarına sahip olmaları nedeniyle işlenen

suçtan zarar gören kişidir. Hemen belirtelim ki, 5271 sayılı Ceza Mu-

hakemesi Kanunu’nda ve diğer mevzuatta, birçok maddede mağdur

ve suçtan zarar gören aynı anlamda ve birbirinin yerine kullanılmış-

tır. Ayrıca her mağdur, aynı zamanda potansiyel olarak suçtan zarar

gören veya zarar görme tehlikesi geçiren durumunda olduğundan,

CMK’da suçtan zarar görene tanınan hakların, aynı zamanda mağ-

dura da tanındığını kabul etmekteyiz. Mağdur kavramına benzer ve

mağdur kavramı ile karıştırılan kavramlardan biri de “malen sorum-

lu” olan kişidir. Malen sorumlu, “

yargılama konusu işin hükme bağlan-

ması ve bunun kesinleşmesinden sonra, maddî ve malî sorumluluk taşıyarak

hükmün sonuçlarından etkilenecek veya bunlara katlanacak kişidir”

(CMK

m. 2/1-i). Malen sorumlu, (mağdur ve suçtan zarar gören dışında) su-

çun işlenmesinden değil, ceza yargılamasının sonunda verilecek hü-

kümden maddi veya mali yönden etkilenecek kişidir.

III. MAĞDURUN HUKUKİ YARDIM ALMA HAKKI VE

KAPSAMI

Ceza muhakemesinde adil bir yargılamanın yapılması, maddi ger-

çeğe ulaşılması ve yargılama sonucunda mahkûm edilen kişinin hak-

kaniyete uygun bir ceza ile cezalandırılması devlet, toplum ve şüphe-

li/sanık için ne kadar önemliyse, mağdur için de bir o kadar önemlidir.

Bu önem karşısında kanun koyucu da nasıl ki iddia makamında yer

alan Cumhuriyet savcısını birçok yetki ile donatmış, savunma maka-

mında yer alan müdafi

ve şüpheli/sanığa birçok hak ve yetki vermiş

ise, işlenen suçtan en çok etkilenen mağdura da ceza yargılamasında

aktif rol alabilmesi için birçok hak tanımıştır. Ceza muhakemesinde

Süleyman Akdemir, Ceza Hukukunda Mağdurun korunması, Akevler Akdeniz

Bilimsel Araştırma Merkezi Yayınları -4, İzmir, 1988, s.12.

Müdafi ve müdafie tanınan hak ve yetkiler hakkında geniş bilgi için bkz. Ahmet

Bozdağ, Ceza Muhakemesi Hukukunda Müdafi, 1. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara,

2014.