129 / 417
128
Ceza Muhakemesi Hukukunda Mağdurun Hukuki Yardım Alma Hakkı
halinde, cinsel saldırı suçu ile alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerek-
tiren suçlarda, baro tarafından kendisine avukat görevlendirilmesini isteme
”
(CMK m. 234/1-a-3, 239/1), “
mağdur, on sekiz yaşını doldurmamış, sa-
ğır veya dilsiz ya da meramını ifade edemeyecek derecede malûl olur ve bir
vekili de bulunmazsa, istemi aranmaksızın bir vekil görevlendirilir
”(CMK
m. 234/2, 239/2), şeklindeki hükümlerden de mağdurun, bir vekilin
hukuki yardımından yararlanma hakkına sahip olduğu açıkça anlaşıl-
maktadır.
Hem ulusal hem de uluslararası mevzuattaki bu hükümler dik-
kate alındığında, mağdurun ceza muhakemesinin her aşamasında
hukuki yardım alma ve bir vekilin hukuki yardımından yararlanma
hakkına sahip olduğu kabul edilmelidir. Ayrıca yetkili mercilerin,
mağdura bir vekilin hukuki yardımından yararlanma hakkı olduğunu
hatırlatmaları ve mağdurun talep etmesi üzerine veya kanundaki istis-
nai durumlarda re’sen bir vekil görevlendirmeleri zorunludur (CMK
m. 234/3, 239/1-2). Talep üzerine veya re’sen vekil görevlendirilmesi,
soruşturma aşamasında ifadeyi alan Cumhuriyet savcısı/kolluk me-
muru veya sorguyu yapan sulh ceza hâkimi, kovuşturma aşamasında
ise mahkeme tarafından barodan talep edilir.
26
Soruşturma aşamasın-
da eğer mağdur belli ise, soruşturmaya başlandıktan sonra tutanağa
geçirilmek üzere sözlü olarak veya yazılı olarak soruşturmaya başlan-
dığının ve soruşturma kapsamında bir avukatın hukuki yardımından
yararlanma hakkının bulunduğunun soruşturma mercileri tarafından
en kısa zamanda mağdura hatırlatılması gerekir. Ancak zorunlu ve-
killik gerektiren hallerde ise, soruşturmaya başlandıktan sonra vekili
bulunmayan mağdura re’sen vekil görevlendirilmelidir. Kovuşturma
aşamasında ise, zorunlu vekillik gerektiren hallerde katılma talebi
bulunup bulunmamasına bakılmaksızın iddianamenin kabulünden
sonra vekili bulunmayan mağdura re’sen vekil görevlendirilmesi ge-
rekir. Zorunlu vekillik gerektirmeyen hallerde ise, mağdurun katılma
talebinin kabulünden sonra mağdura vekilden yararlanma hakkının
hatırlatılması gerekir.
26
02.03.2007 tarihli Ceza Muhakemesi Kanunu Gereğince Müdafi ve Vekilin Görev-
lendirilmeleri ile Yapılacak Ödemelerin Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik m.
5/6.