132 / 417
131
TBB Dergisi 2017 (132)
Ahmet BOZDAĞ
bulunan herhangi bir avukatı, bizzat vekil olarak seçebilir. Mağdur
tarafından vekilin seçilmesi veya göreve başlaması herhangi bir soruş-
turma veya kovuşturma makamının iznine veya onayına tabi olmadığı
gibi, soruşturma veya kovuşturma makamlarının mağdur tarafından
seçilen vekili kabul etmeme yetkisi de kural olarak bulunmamakta-
dır.
30
Vekilin, bizzat mağdur tarafından seçildiği hallerde, mağdur ile
vekil arasında vekâlet ilişkisi bir avukatlık sözleşmesiyle kurulur (Av.
K m. 163/1). Mağdur ile vekil arasında yapılacak avukatlık sözleşmesi,
vekilin, vekâlet görevinin gerektirdiği tüm görevleri yapmayı üstlen-
diği ve bunun karşılığında da mağdurun da belirli bir ücret ödemeyi
taahhüt ettiği kendine özgü özellikleri olan bir özel hukuk sözleşme-
sidir.
CMK’da şüpheli/sanığa, kanuni temsilcisi tarafından da müda-
fi seçilebileceği düzenlenmesine rağmen (CMK m. 149/1), mağdura
kanuni temsilcisi tarafından vekil seçilebileceğine ilişkin herhangi bir
açık hüküm bulunmamaktadır. Ancak CMK’nın 234/3’üncü madde-
sinde yer alan “
on sekiz yaşını doldurmamış, sağır veya dilsiz ya da meramı-
nı ifade edemeyecek derecede malûl olanların
vekili de bulunmazsa
” ifade-
sinden dolaylı olarak velayet veya vesayet altındaki kişilerin seçilmiş
vekil yardımından yararlanabileceği anlaşılmaktadır. Türk Medeni
Kanunu’na göre, ayırt etme yeteneği olmayan küçük ve kısıtlılar (tam
ehliyetsizler) kendilerini borç altına koyan hukuki işlemleri bizzat
hiçbir şekilde yapamadıkları için, bu kişiler adına tüm borçlandırıcı
işlemleri kanuni temsilcileri yapmak zorundadır (TMK m. 15). Ayrı-
ca ayırt etme yeteneği bulunan küçük ve kısıtlılar (sınırlı ehliyetliler)
ise, kanuni temsilcilerinin izni veya onayı olmadan kendilerini borç
altına koyan hukuki işlemler yapamadıkları için, bu kişilerin yapacağı
hukuki işlemler ya kanuni temsilci tarafından bizzat yapılır ya da kü-
çük veya kısıtlı tarafından yapılan bu tür işlemler kanuni temsilcinin
izni veya onayıyla geçerlilik kazanır
31
(TMK m. 16). Mağdur ile vekil
arasındaki vekâlet ilişkisini doğuracak avukatlık sözleşmesi, borçlan-
30
Haklarında avukatlıktan yasaklılık nedenleri bulunan avukatlar, bu nedenler or-
tadan kalkmadıkça avukatlık yapamazlar. Yasaklılık nedenleri için detaylı bilgi
için bkz. Bozdağ, s. 74-92.
31
Turgut Akıntürk, Derya Ateş Karaman, Medeni Hukuk, 16. Bası, Beta Yayınları,
İstanbul, 2011, s.135.