dergi 132

128 / 417

127 TBB Dergisi 2017 (132) Ahmet BOZDAĞ
kemesi süresince mağdura hukuki yardım sunmak ve mağduru temsil
etme yetkisine sahip olan avukat, vekil olarak tanımlanmıştır (CMK
m. 2/1-d).
Mağdurun hukuki yardım alma hakkı, uluslararası hukuk metin-
lerinde düzenlendiği gibi ulusal mevzuatımızda da düzenlenmiştir.
Birleşmiş Milletler’in 29 Kasım 1985 tarihli 40/34 sayılı “ Suçtan ve Yet-
ki İstismarından Mağdur Olanlara Adalet Sağlanmasına Dair Temel Pren-
sipler Deklarasyonu”nda (m.6/c) 22;15 Mart 2001 Tarihli Avrupa Birliği
Konseyinin “ Ceza Muhakemesinde Mağdurun Konumuna İlişkin Çerçeve
Kararında”23; Suç Mağdurlarının Hakları, Desteklenmesi ve Korun-
ması Hakkında Asgari Standartlar Oluşturmak Üzere Avrupa Birliği
Parlamentosu ve Konseyi’nin 2012 tarihli ve 29 sayılı Direktifinde (13.
Paragraf)24, genel olarak ceza muhakemesi sürecinde mağdurun hu-
kuki yardım alma hakkına sahip olduğu ve devletin de bu hakka hem
saygı göstermek hem de bu hakkın etkin kullanılması için aktif görev
alması gerektiği düzenlenmiştir. 25
1982 Anayasası’na göre, “herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalan-
mak suretiyle yargı mercileri önünde davacı … olarak iddia … hakkına sa-
hiptir” (Any. m. 36). Ceza muhakemesinde mağdur, iddia makamında
yer alan bir süje (katılan – şikayetçi- ihbarcı) ve hukuki yardım alma
hakkı da meşru bir vasıta olduğundan, anayasal olarak mağdurun hu-
kuki yardım alma hakkına sahip olduğu açıkça ifade edilebilir. Ayrıca
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenmiş olan, “vekili bulunmaması
yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilere ait
hakları dava etmek ve savunmak, adli işlemleri takip etmek, bu işlere ait bütün
evrakı düzenlemek, yalnız baroda yazılı avukatlara aittir” (Av. K m.35).
22 “Hukuki süreç boyunca mağdurlara uygun bir hukuki yardım sağlanır” (m. 6/c),
Muharrem Balcı, Gülden Sönmez, Temel Belgelerde İnsan Hakları, Danışman Ya-
yınları, İstanbul, 2001, s. 204.
23 İnceoğlu, s.68.
24 “Üye devletler, ceza muhakemesine katılan mağdurlara ihtiyaç duydukları hukuki
yardımı sağlamalıdır. Mağdurlara hukuki yardımında nasıl sağlanacağı, üye dev-
letlerin ulusal hukukları tarafından belirlenir”(13. Paragraf). İngilizce metni için
bkz.
(Erişim: 06.04.2016).
25 “Batı ülkelerinde Victim Support ve Victim Assistance adları altında 35-40 yıl-
dan beri örgütlü faaliyetler yürütülmekte olan ve etki alanı uluslararası seviyelere
ulaşan örgütlenmeler bulunmaktadır”. Bayram Erzurumluoğlu, “Avrupa Birliği
Normlarında Mağdur Haklarının Korunması”, Polis Bilimleri Dergisi, C.11, 2009,
s.70.