dergi 132

TBB Dergisi 2017 (132)

Abdulkadir KARAARSLAN

ayrıca başvurucuların komisyon kararlarından tatmin olmaması duru-

munda yargı makamlarına başvurma hakkına da sahip olduklarını ifa-

de etmiştir. Mahkeme 5233 sayılı Yasa ile sadece maddi zararların taz-

min edilebileceğinin belirtilmesine karşın, aynı Yasanın 12. maddesi

uyarınca idari yargı makamlarından uğranılan manevi zararların da

talep edilebileceğini eklemiştir. AİHM tüm bu tespitler çerçevesinde

5233 sayılı Yasa ile kurulan başvuru yolunun ihlal iddiasını giderme-

ye elverişli, makul başarı şansı bulunan tüketilmesi gerekli bir iç hu-

kuk yolu olduğunu belirtmiştir.

Başvurucu bu davada, Zarar Tespit

Komisyonlarının AİHM’ye başvuru yaptıktan sonra kurulduğunu bu

durumda bu yolu tüketmesi gerekmediğini de ileri sürmüştür. Mah-

keme, ulusal mevzuatlarda veya uygulamalarda sistematik ve yapısal

eksikliklerden kaynaklı ihlal durumlarında, izlenmesi gerekli en doğ-

ru prosedürün ilgili taraf devletlerden bu durumu gözden geçirerek

benzer ihlal iddialarının tekrarını önlemek amacıyla etkili iç hukuk

yolları kurmalarını talep etmek olduğunu ifade etmiştir. Bu türden et-

kili mekanizmalar kurulduktan sonra AİHM’nin benzer başvuruları

incelemesinin gerekli olmadığını, dolayısıyla ihlal iddiasını giderme

yetkisinin iç hukuklara bırakılması gerektiğini belirtmiştir.

5233 sayılı Yasa’nın uygulanmasına ilişkin olaylar bireysel başvu-

ru yoluyla AYM önüne de taşınmıştır. AYM öncelikle, AİHM uygula-

masında olduğu gibi Zarar Tespit Komisyonlarını ulaşılabilir, makul

başarı şansı bulunan, etkili ve tüketilmesi gerekli bir iç hukuk yolu

olarak kabul etmektedir. AYM bir kararında, başvurucunun zararının

tamamını karşıladığını beyan ettiği alacağını idareden tahsil ettiğini

bu nedenle mülkiyet hakkına ilişkin mağduriyetinin sona erdiğini be-

lirterek, başvuruyu kişi bakımından kabul edilemez bulmuştur.

İdari

yargılama pratiğinde, terör olayları nedeniyle maruz kalınan maddi

zararların tazmini amacıyla idare mahkemelerine başvurulması ha-

linde, bu mahkemeler Zarar Tespit Komisyonlarına başvurulması

gerektiğini belirtmektedirler. Dolayısıyla, bireysel başvuru uygula-

masında özellikle mülkiyet hakkının ihlali iddiaları bakımından bu

5233 sayılı Yasanın 12. maddesinin ilgili kısmı şu şekildedir: […] Sulh yoluyla

çözülemeyen uyuşmazlıklarda ilgililerin yargı yoluna başvurma hakları saklıdır.

AİHM Kararı, İçyer/Türkiye, 12 Ocak 2006, par.73-86.

AYM Kararları, 2013/7939 (Ramazan Acar), par.43, 2014/1026 (Firas Aslan),

par.56-57, 2014/1024 (Şariye Aslan), par.40-41, 2013/7938 (Genco Acar), par.43-44.