228 / 685
227
TBB Dergisi 2017 (133)
Hakan PEKCANITEZ
lamada, bozma ilâmında gösterilen şekilde araştırma ve inceleme ya-
parak, yine bu ilâmda belirtilen hukuki esaslar gereğince karar vermek
zorunda olduğu belirtilerek; Yargıtay’ın bozduğu kısımlar hakkında
dermeyan ettiği her türlü hukukî değerlendirmenin de bağlayıcı oldu-
ğu kabul edilmiştir. Usûlî müktesep hak usûl hukukunun dayandığı
vazgeçilmez, ana temellerinden biridir.
27
Bu nedenle usûlî müktesep
hakkı ne mahkeme ne de Yargıtay ihlâl edebilir. Çünkü usûlî mükte-
sep hak kamu düzeni ile tanınmış bir müessesedir. Yargıtay da istikrar
bulan kararlarında bu hususu tekrarlamıştır.
Ancak içtihadı birleştirme kararlarıyla kabul edilmiş usûlî mükte-
sep hakkın istisnaları yine Yargıtay kararları ile kabul edilmiştir. Yar-
gıtay usûlî müktesep hak kurumunu kabul ettikten sonra, ilk yıllarda;
•
yeni bir içtihadı birleştirme kararı,
28
•
görev
29
ve
•
yeni bir kanun kabul edilmesi
30
) usûlî müktesep hakkın istisnası ola-
rak kabul ederken, daha sonraki yıllarda bu istisnaları genişletmiş;
•
maddi hata,
31
•
hak
düşürücü sürenin geçmiş olması
,
32
•
davada re’sen
göz önünde tutulması gereken hususlara aykırılık
33
ve
•
kamu
düzenine aykırılık
34
hâlinde usûlî kazanılmış haktan söz edi-
lemeyeceğini kabul etmiştir.
35
27
HGK, 22.11.1995, 13/570-1013 (Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C.V, s.4748
vd.).
28
İBK, 9.5.1960, 21/9 (Kazancı İçtihat Bankası)
29
İBK 4.2.1959, 13/5 (Kazancı İçtihat Bankası)
30
7. HD. 26.12.1968, 7418/9187 (Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C.III, s.4783
dn770)
31
HGK, 24.01.2007, 4-16/25 (Lexpera Hukuk Bilgi Sistemi); HGK, 29.05.2002, 15-
286/454 (Kazancı İçtihat Bankası). Ayrıca bkz. Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usu-
lü, C. V, s. 4798 vd.; Kuru, İstinaf Sistemine Göre Usul, s. 745; Yılmaz, Şerh, C. 3, s.
3356-3357.
32
HGK, 18.01.2012, 2-610/1 (Kazancı İçtihat Bankası).
33
HGK, 18.01.2012, 2-610/1 (Kazancı İçtihat Bankası).
34
HGK, 03.02.2010, 4-40/54 (Lexpera Hukuk Bilgi Sistemi)
35
Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. V, s. 4771 vd.; Kuru, İstinafa Göre Usul, s.
744-746; Kuru/Arslan/Yılmaz, s. 631-632; Umar, Şerh, s. 1074-1079; Yılmaz, Şerh,
C. 3, s. 3354-3357; Özekes, Pekcanıtez Usûl, s. 2191 vd.; Postacıoğlu/Altay, s. 935
vd.; Görgün, s. 623; Karslı, s. 744-745.