133

274

Üreme Hakkına İlişkin Tıbbi Müdahalelerde Rıza

keler gözetilerek, mahkemece hükmedilen tazminat miktarının eylem

ve dava tarihi itibariyle, iktisadi ve ekonomik koşullar, paranın satın

alma gücü ile somut olayın özellikleri de değerlendirildiğinde, hük-

medilen miktarın fahiş olduğunun kabulü gerekir. O halde yukarıda

belirtilen ilkeler doğrultusunda takdir edilecek daha makul bir miktar

manevi tazminata hükmedilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar veril-

mesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.“

Üreme hakkının, özel hayatın gizliliği hakkı ile sıkı bir bağlantısı

bulunmaktadır. Yapay döllenme yönteminde, kocası üreme yeteneği-

ne sahip olmayan veya genetik riskler taşıyan kadının döl yatağına

anonim bir bağışçıdan alınan eşey hücresiyle oluşturulan bir zigot yer-

leştirilmektedir. Böyle bir yöntemin gizliliği, donörü, çocuğu ve kadını

baskı ve utanma duygusundan koruyacaktır.

Donörün olası bir yasal

sorumluluktan ve miras hukukundan kaynaklanan şahıs varlığı ya da

malvarlığı yitimlerinden kurtulması da özel hayatın gizliliği ilkesi

ile

üreme hakkının örtüşmesinin sonucudur.

II. ÜREMEYE YARDIMCI TEDAVİ UYGULAMALARI

Biyotıp Sözleşmesi

’nin “ genetik teşhise yönelik testler “ başlıklı

12. maddesinde,” genetik hastalıkları teşhise yönelik veya ya kişinin

bir hastalığa neden olan bir geni taşıdığını belirlemeye ya da gene-

tik bir yatkınlığı veya bir hastalığa eğilimi ortaya çıkarmaya yönelik

testler, sadece sağlık amaçlarıyla veya sağlık amaçlı bilimsel araştırma

için ve uygun genetik danışmada bulunmak şartıyla yapılabilir” denil-

mek suretiyle, genetik testlerin sadece sağlık amaçlı olarak ya da sağlık

amaçlı bilimsel araştırma ve uygun genetik danışmada bulunmak ko-

şuluyla yapılması öngörülmüştür.

Biyotıp Sözleşmesi’nde cinsiyet seçimini yasaklayan 14. madde-

sine göre, cinsiyetle ilgili ciddî bir kalıtsal hastalıktan kaçınma hali

hariç, doğacak çocuğun cinsiyetini seçmek amacıyla suni döllenme

Mehmet Ali Zengin, a.g.e,s.: 267

M. Kemal Oğuzman/Özer Seliçi /Saibe Oktay Özdemir, a.g.e., s.178

Biyoloji Ve Tıbbın Uygulanması Bakımından İnsan Hakları Ve İnsan Haysiyetinin

Korunması Sözleşmesi: İnsan Hakları Ve Biyotıp Sözleşmesinin Onaylanmasının

Uygun Bulunduğuna Dair 5013 sayılı Kanun