133

276

Üreme Hakkına İlişkin Tıbbi Müdahalelerde Rıza

Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları üreme hakkını ve üre-

me sağlığını doğrudan etkileyen ilkelerdir. Temel hak niteliğindeki

üreme hakkının kullanılmasında, hukuksal ve moral değerler kadar

toplum sağlığını ve kamu düzenini ilgilendiren yönler de bulundu-

ğundan, kişilerin yeğlemesine bırakılacak ya da kendi başlarına karar

verebilecekleri bir alan olmayan Üremeye Yardımcı Tedavi Uygula-

maları hakkında yönetmelik yerine yasal bir düzenleme zorunluluk-

tur. Almanya, İsviçre, İngiliz hukuklarında bu konu bağımsız ve kendi

başına var olan kanunlarla, güncel bilimsel ve teknolojik değişimlere

uygun olarak yasalaştırılmıştır.

Türk Medeni Kanunu’nun soybağına ilişkin hükümlerinde ve

Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları Ve Üremeye Yardımcı Teda-

vi Merkezleri Hakkında Yönetmelik hükümlerinde üremeye yardımcı

tedavi uygulamaları ve embriyo aktarımından doğabilecek sonuçlara

yer verilmemiştir. Türk Medeni Kanunu m. 282/1 ‘de, “ çocuk ile ana

arasında soybağı doğumla kurulur” denilmek suretiyle, çocuk ile ana

arasında soybağının kurulabilmesi için, çocuğun soybağıyla bağlana-

cağı kadın tarafından doğurulduğunun saptanması yeterlidir.

Çocuğun soybağını değiştirme eylemi kanun koyucu tarafından

suç olarak benimsenmiş ve Türk Ceza Kanunu m. 231’de cezai yaptı-

rıma bağlanmıştır. Bu hükme göre, bir çocuğun soybağını değiştiren

veya gizleyen kişi ile özen yükümlülüğüne aykırı davranarak, sağlık

kurumundaki bir çocuğun başka bir çocukla karışmasına neden olan

kişinin cezalandırılması öngörülmüştür. Yargıtay konuyla ilgili en son

verdiği bir kararında, çocuğun soybağını değiştirme eyleminin sade-

ce TCK m. 231’de yer alan suçu oluşturacağını, ayrıca sanığın resmi

belgede sahtecilik suçundan dolayı da cezalandırılmaması gerektiğini

isabetle işaret etmiştir. Bu karara

göre:

“Ayrıntıları Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 29.09.2015 gün ve

2015/412 Esas, 2015/286 Karar sayılı ilamında açıklandığı üzere; sa-

nığın, resmi nikahlı olmayan eşinden doğan çocuğunu, resmi nikahlı

Emel Badur, a.g.e., s.. 182

Yargıtay 21. Ceza Dairesi’nin 07.03.2017 tarih ve 2015/10164 Esas, 2017/1154

Karar sayılı kararı