133

490

Eşler Arasındaki Mal Rejimi Hükümleri Çerçevesinde Anonim Şirketlerde Bağlı Nama Yazılı ...

Ortaklığın satın alma teklifinde satın alınmak istenen payların gerçek

değeri teklif edilmelidir. Ancak payların gerçek değerinin tespitinin ne

şekilde yapılacağı hususunda kanunda bir açıklık bulunmamaktadır.

Gerçek değerin payların piyasa değerine eşit olduğu kabul edilmek-

tedir.

173

Satışa konu payların gerçek değeri kural olarak tespit tarihi

itibari ile aktiflerin muhtemel satış değerleri esas alınarak tespit edilen

bilanço değeri üzerinden hesaplanmakla birlikte, bu değere

good-will

(peştemaliye) eklenmelidir.

174

Pay sahibi ortaklığın teklif ettiği satın

alma bedelini reddetmesi durumunda ise gerçek değer ortaklığın mer-

kezinin bulunduğu yerdeki ticaret mahkemesi tarafından tespit edilir

(TTK m. 493/5). TTK m. 493/5 uyarınca mahkeme, ortaklığın karar

tarihine en yakın tarihteki değerini esas alır ve değerleme giderleri or-

taklık tarafından karşılanır.

175

TTK m. 493/6 uyarınca devreden pay

sahibi gerçek değeri öğrenmesinden itibaren bir ay içinde bu bedeli

reddetmez ise ortaklığın devralma önerisini kabul edildiği varsayılır.

Ortaklığın diğer bir imtina sebebi ise, TTKm. 493/3’te öngörülmüş

bulunmaktadır. Bu düzenlemeye göre, devralan payları kendi adına

176

ve hesabına aldığını açıkça beyan etmez ise, ortaklık, devrin pay defte-

rine kaydını reddedebilir. Bu hüküm ile pay devir sınırlamalarının do-

lanılmasının engellenmesi amaçlanmıştır.

177

Doktrinde hâkim görüşe

sıfatını taşımaktadır, Uzel s. 325-326; Akın, s. 82; Sevi, s. 274.

173

Pulaşlı, Şirketler Hukuku, s. 1630.

174

Tespit edilecek değer tasfiye değerinin üzerinde olup, ortaklığın faaliyet dönemi

değerlerini esas alır. Sevi, s. 277; ayrıca Bkz.: Pulaşlı, Şirketler Hukuku, s. 1630;

Forstmoser/Meier-Hayoz/Nobel, §44 N. 168.

175

Gerçek değerin tespitinde mahkeme ortaklığın karar tarihine en yakın tarihteki

değerini esas alır hükmünün isabetli olmadığı, gerçek değerin tespitinin mahke-

meden istenmesinden sonra payların değerindeki değişiklikten m. 493/1 hükmü

uyarınca devredenin veya m. 493/4 uyarınca devralanın olumlu ve ya olumsuz

bir şekilde etkilenmemesi gerektiği bu sebeple gerçek değer tespitinin değerle-

menin talep edildiği tarihteki ortaklık mevcudu dikkate alınmasının menfaatler

dengesine daha uygun olduğu yönünde Kendigelen, Yeni Türk Ticaret Kanunu,

s.404, İBK m. 685/b 5’den farklı şekilde düzenlenen TTK m. 493/5’in başvuru

anındaki gerçek değerin esas alınacağına ilişkin TTK m. 493/1 ile çelişki yarattığı

yönünde Bkz.: Uzel, s. 320.

176

Ortaklığın payları kendi hesabına iktisap etmesi halinde TTK m. 379 vd. hüküm-

lerinin uygulanabilirliği tartışmalıdır. Tartışmalara ilişkin Bkz.: Akın, s. 85 vd;

Sevi, s. 274 vd.

177

Esas sözleşmede öngörülmüş bulunan önemli sebep dolayısıyla onay alamayaca-

ğını bilen kişi, nama yazılı payları başkasına, ancak kendi hesabına aldırıp, ken-

disini gizleyerek pay sahibi olmak isteyebilir. Kanun, bağlam hükümlerinin bu

şekilde dolanılmasını engellemek için, ortaklığa, devralandan, arkasında başkası-