133

Parlamenter Sistemden Kopuş ve Sonrası: Karşılaştırmalı Gözlemler ve Bazı Değerlendirmeler

maddesinde, cumhurbaşkanının bu genişçe tanımlanmış görevinin

ifası kapsamındaki eylemlerin ötürü siyasî, hukukî ve cezaî bakımdan

(“vatana ihanet” kurumu ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin yargı

yetkisine giren suçlar hariç olmak üzere) sorumlu tutulamayacağı dü-

zenlenmiştir. Anayasa’nın öngördüğü sistemde, Parlamento’ya karşı

hesap verme yükümlülüğünün de bakanlar kuruluna hasredildiği dü-

şünüldüğünde, bu durumun demokratik bir hukuk devletinde yetki/

sorumluluk dengesi bakımından açıklanması güç bir kamusal erkin

ortaya çıkmasına yol açtığı kolayca görülebilmektedir.

4. Parlamenter bir “VI. Cumhuriyet”e Doğru mu?

Bütün bu tartışmalar, ülke tarihinin en uzun ömürlü anayasal

sistemlerinden biri olan V. Cumhuriyet rejimine karşı gittikçe yük-

selen itirazların doğumuna sebep olmuş görünmektedir. Gerçekten,

Fransa’nın önde gelen kamu hukukçularının ve siyaset bilimcilerinin

bir bölümü, yukarıda özetlenen bütün bu eleştirilerden hareketle, V.

Cumhuriyet’in krizleri hafifletmediğini, tersine ağırlaştırdığını ileri

sürerek; Fransa’da parlamenter bir “VI. Cumhuriyet”e geçilmesi ge-

rektiğini savunmaktadırlar.

Nitekim bütün bu tartışmalar, en sonunda 2007 yılında Fransa’da

“Beşinci Cumhuriyet Kurumlarının Yeniden Dengelenmesi ve Modernleşti-

rilmesi için Çalışma ve Öneri Kurulu”

isimli bir organın oluşturulma-

sıyla sonuçlanmıştır. Gerçekten de, 2007 seçim kampanyası sırasında

Merkez Partisi Genel Başkanı François Bayrou ile Sosyalist Parti adayı

Ségolène Royal’in kurumsal reform konusunu sıkça gündeme taşıma-

sı, bu alanda daha muhafazakâr olan Nicolas Sarkozy’yi de bir vaatte

bulunma mecburiyetinde bırakmış; bu vaatlerin sonucu ise, seçimler-

den iki ay sonra Edouard Balladur’ün başkanlığında oluşturulan 13

kişilik bu Kurul olmuştur.

Çalışmalarına 18 Temmuz tarihinde başlayan Kurul, siyasetin ve

yargının önde gelen isimleriyle yirmi altı görüşme düzenlenmiştir.

Kurul’un görüşmeleri televizyonda naklen yayınlanırken; çalışma ka-

yıtları ve çeşitli dökümler de, oluşturulan internet sitesinde kullanıma

Teziç (2009), s. 455.

“Comité de réflexion et de proposition sur la modernisation et le rééquilibrage des

institutions”