133

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa Temelinde Psikososyal Engelli Bireylerin ...

hâlinde, tedavisi, eğitimi veya ıslahı için elverişli bir kuruma yerleşti-

rilebileceği veya alıkonulabileceği” hükmü yer almaktadır. PVSK’nun

13. maddesine göre de, “Bir kurumda tedavi, eğitim ve ıslahı için ka-

nunlarla ve bu Kanunun uygulanmasını gösteren tüzükte belirtilen

esaslara uygun olarak alınan tedbirlerin yerine getirilmesi amacıyla,

toplum için tehlike teşkil eden akıl hastası, uyuşturucu madde veya

alkol bağımlısı serseri veya hastalık bulaştırabilecek kişileri, eylemin

veya durumun niteliğine göre koruma altına alır, uzaklaştırır ya da

yakalar ve gerekli kanuni işlemleri yapar”.

II. PSİKOSOSYAL ENGELLİ BİREYLERİN ÖZGÜRLÜK ve

GÜVENLİK HAKKI BAĞLAMINDA SAHİP OLDUKLARI

HAKLAR

A. Genel Açıklama

Kişinin gerek AİHS, gerekse Anayasa’da yer alan düzenleme gere-

ğince sınırlı sayıda sebebe dayalı olarak hukuka uygun bir biçimde kişi

özgürlüğünden yoksun bırakılabileceğini yukarıda ifade etmiştik. An-

cak hangi sebep söz konusu olursa olsun, kişi özgürlüğü ve güvenliği

hakkının temelinde, kişinin özgürlüğünden keyfi bir biçimde yoksun

bırakılmasının engellenmesi düşüncesi yattığından, kişinin hukuka

uygun bir şekilde özgürlüğünden yoksun bırakıldığından söz edile-

bilmesi için, her şeyden önce, özgürlükten yoksun bırakılma halinin

keyfî olmaması gerekir.

Bunun önüne geçilebilmesi için ise öncelikle,

yukarıda da ifade ettiğimiz gibi, kişinin özgürlüğünden yoksun bıra-

kılmasında “kanunun öngördüğü usule uygunluk” şartı aranır.

anlamda, iç hukukun AİHS ile uyumu esastır ancak yeterli değildir.

Zira Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) göre, özgürlük ve

güvenlik hakkı bakımından özgürlükten yoksun bırakma tedbirinin iç

hukuka uygunluğu dikkate alınması gereken temel unsurdur fakat her

A. H. Robertson ve J.G. Merills, Human Rights in Europe, Manchester University

Press, 3. Baskı, 1993, s. 57; Trechsel,, s. 409; Magdalena Forowicz, The Reception

of International Law in the European Court of Human Rights, Oxford University

Press, 2010, s. 251.

Murdoch, s. 32; Osman Doğru ve Atilla Nalbant, İnsan Hakları Avrupa Sözleşme-

si Açıklama ve Önemli Kararlar, Cilt 1, Şen Matbaa, Ankara, 2012, s. 370; Harris,

O’Boyle, Bates ve Buckley, s. 135.