133

TBB Dergisi 2017 (133)

Ahmet TAŞIR

kararlarına karşı dava açılmasının önüne geçilmiştir.

Tam bu noktada

şunu belirtmek gerekir ki; 1924 Anayasası’nın hazırlanması dönemin-

de, Sayıştay’a anayasada yer verilip verilmemesi konusu bile komis-

yonda hayli gürültü koparmıştır.

Özetlemek gerekirse, 1924 Anayasası döneminde, Sayıştay’ın or-

ganik niteliğinin yanı sıra işlevsel niteliği de tartışmalıdır.

1961 Anayasası, Sayıştay’ı, “Yürütme” başlığı altında düzenleme-

sine ve konumlandırmasına rağmen, açıkça “… sorumluların hesap ve

işlemlerini kesin hükme bağlama” görevi vermiştir.

Anayasa yapan

kurucu iktidarın, hem Yürütme başlığı altında düzenleyen ve hem

yargısal görev tevdi eden bu tercihi nedeniyle, Sayıştay’ın konumu ve

niteliği üzerindeki ilk ciddi fikir ayrılıklarının ve alevlenen düşünsel

kavgaların bu dönemde meydana geldiği görülmektedir. Bu dönem-

de, fikir ayrılıkları, akademik çevre ile sınırlı kalmamış, 1961 Anayasa-

sı ile kurulan, anayasanın üstünlüğü ilkesinin fiilen hayata geçmesine

olanak sağlayan Anayasa Mahkemesi

, Sayıştay’ ın niteliği hakkında

birbiri ile çelişen kararlar vermiştir.

Bilhassa, “Sayıştay’ca verilen ilamlar aleyhine, Danıştay’a başvu-

rulamaz.” hükmünü getiren, 832 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 45. mad-

desi çerçevesinde ve bu hüküm ekseninde meselenin yoğunlaştığı ve

bir sonuca bağlanmaya çalışıldığı anlaşılmaktadır. Bu kanun maddesi

ile alakalı olarak, anayasa aykırılık iddiası ile çeşitli tarihlerde beş kez

Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yapılmıştır. Anayasa Mahkemesi, ilk

dört kararında, Sayıştay’ca verilen kararların kesin idari karar olarak

anlaşılamayacağı, bir kurumunAnayasa’da düzenlendiği yerin hukuki

sınıflandırmada belirleyici olmadığı, bir anlamda Sayıştay’ın yargısal

Danıştay Dava Daireleri Kurulunun 28.04.1939 tarih, 39/82 E. – 39/98 K. Sayılı

İçtihadı Birleştirme Kararı,

Danıştay Kararlar Dergisi

1939, s.9, syf.58

Abdullah Uz, a.g.e., s: 364

1961 Anayasası’nın 1971 yılında yapılan değişiklik hali ile 127. maddesi şöyledir:

(20.9.1971-1488) (30) Sayıştay, genel ve katma bütçeli dairelerin bütün gelir ve gi-

derleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumlu-

ların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme,

denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir.

tr)

Kemal Gözler, Anayasa Hukuku’na Giriş, Ekin Yayınevi, 21. baskı, 2013, s.188.,

Ergun Özbudun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, 5. Baskı, s.344