133

87 / 685

86 Sayıştay’ın Anayasal Konumu Üzerinde Tartışmalar
niteliğinin mevcut olduğu gerekçesiyle, kanun maddesini anayasaya
aykırı görmemiştir. Ancak, aynı mesele beşinci kez önüne geldiğinde,
bu kez 06.03.1973 tarihli kararıyla, Sayıştay’ın uyuşmazlıkları çözmek-
le görevli bir yargı yeri olmadığı ve yaptığı denetimin idari nitelik ta-
şıdığı, dolayısıyla bir mahkeme olmadığı gerekçesiyle 45. maddenin
iptaline karar vermiştir.11 Anayasa Mahkemesi’nin, birbiri ile çelişen
bu kararları ile ilgili Pertev Bilgen, durumu bir savaşa benzetmekte
“… bir tarafta Sayıştay, Muhittin Gürün ve askerleri, öbür yanda Danıştay,
Avni Givda ve askerleri arasında altı yıl sürmüş ve bitmiş. Savaşı bu safhada
Avni Givda ve askerleri kazanmış.” demektedir.12
Görüldüğü üzere, Anayasa Mahkemesi ilk dört kararındaki görü-
şünden daha sonra dönerek, sonuç itibariyle, 1961 Anayasası’nın hü-
kümleri karşısında, Sayıştay’ın bir mahkeme olmadığına, “… sorum-
luların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlama” görevinin idari
nitelik taşıdığı kararına vararak, öğretideki tartışmalara değil ise de en
azından uygulamadaki belirsizliğe bir son vermiştir.
1961 Anayasası’nın tercihinin aksine 1982 Anayasası, Sayıştay’ı
anayasal bir kurum olarak “Yargı” başlığı ve bölümünde düzenleme-
yi tercih etmiştir. Anayasa’nın 160. maddesinde kendisine yer bulan
Sayıştay’a, Merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile
sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını
Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetleme, sorumluların hesap ve
işlemlerini kesin hükme bağlama , kanunlarla verilen inceleme, denet-
leme ve hükme bağlama işlerini yapma görevleri verilmiştir. Görüldü-
ğü üzere, Sayıştay’ın bir mahkeme olup olmadığının tartışılmasına ne-
den olan “…sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlama”
görevi 1982 Anayasası’nda da mevcuttur. Üstelik bu kez Sayıştay, 1961
Anayasası’nın aksine “Yürütme” bölümünde değil doğrudan “Yargı”
başlığı altında düzenlenmiştir.
11 Emin Görgün, Yakup Aydın, “Sayıştay Kararlarına Karşı Anayasa Mahkemesine
Bireysel Başvuru Yolu”, Anayasa Mahkemesi’nin 06.03.1973 günlü 56/11 sayılı
kararı.
12 Türk Anayasa Yargısında Mahkeme Olarak Kabul Edilmeyen Yargı Mercileri
, s.18, Pertev Bilgen, “Sayıştay’ın
Yargı Düzeni İçindeki Yeri (Bir Savaş Hikâyesi)” İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgi-
ler Fakültesi Dergisi, No:7, s. 37-54