134

435

TBB Dergisi 2018 (134)

Vehbi Umut ERKAN

Evlilik birliğinin temsili konusunda evli kadının tek başına kulla-

nabileceği temsil yetkisi, ailenin sürekli ihtiyaçları bakımından geçerli-

dir. Ailenin sürekli ihtiyaçları

dışındaki diğer ihtiyaçları

için eşlerden

her birinin temsil yetkisi bulunmayıp, bunlar bakımından temsil yet-

kisinin birlikte kullanılması gerekmektedir (TMK md. 188/II). Ancak

bu kuralın istisnasını TMK md. 188/II/1-2 oluşturmaktadır. Buna göre

eşlerden biri, diğer eş veya haklı sebeplerin varlığı halinde hâkim tara-

fından yetkili kılınmışsa (TMK md. 188/II/1); evlilik birliğinin yararı

bakımından gecikmede sakınca bulunur ve diğer eşin hastalığı, başka

bir yerde olması veya benzer sebeplerle rızası alınamazsa (TMK md.

188/II/2), ailenin diğer ihtiyaçları bakımından temsil yetkisini tek ba-

şına kullanabilir.

Nihayet, TMK md. 190’da birliği temsil yetkisine ilişkin, koruyucu

bir takım tedbirler düzenlenmiştir. Buna göre, TMK md. 190/I uya-

rınca, eşlerden biri birliği temsil yetkisini aşar veya bu yetkiyi kullan-

mada yetersiz kalırsa hâkim, diğer eşin istemi üzerine temsil yetkisini

kaldırabilir veya sınırlayabilir.

Maddede yer alan koruyucu tedbir-

lerin alınmasını talep etme yetkisi hem kocaya hem de kadına tanın-

maktadır. Bu itibarla evlilik birliğini temsil yetkisi koca tarafından

kullanıldığında, eğer koca temsil yetkisini aşar veya bu yetkiyi kullan-

s. 32 vd.; Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 174 vd.; Öztan, s. 257; Heinz Hausheer/ Ruth

Reusser/ Thomas Geiser, Schweizerisches Zivilgesetzbuch Das Familienrecht,

Band II, 1. Abteilung Das Eherecht, 2. Teil Band Die Wirkungen der Ehe im allge-

meinen Artikel 159- 180 ZGB, Bern 1999, ZGB Art. 166 N. 13 ve 21; Ayşe Havutçu,

Evlilik Birliğinin Temsili, Ankara 2006, s. 27 vd. ve 48 vd.; Mehmet Altunkaya,

“Evlilik Birliğinin Temsilinden Kaynaklanan Sorumluluk”, Kadir Has Üniversi-

tesi Medeni Kanun’un ve Borçlar Kanunu’nun 90. Yılı Uluslararası Sempozyumu

1926’dan Günümüze Türk- İsviçre Medeni Hukuku Cilt I, Ankara 2017, s. 645.

Örneğin, beslenme, ısınma, giyim ile ilgili yapılan işlemler.

Örneğin, aile konutu olarak kullanılmak istenen bir yerin kiralanması, yazlık satın

alınması, lüks ev aletlerinin temini.

Türk Medeni Kanunu md. 189 uyarınca, evlilik birliğini temsil yetkisinin kullanıl-

dığı hallerde, eşler üçüncü kişilere karşı müteselsilen sorumludur.

Maddede yer alan temsil yetkisinin kaldırılması veya sınırlandırılması, ailenin

hem sürekli hem de diğer ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla kullanılan tem-

sil yetkisine yöneliktir. (Hausheer/Reusser/Geiser, ZGB Art. 174 N. 6a; Verena

Bräm/Franz Hasenböhler, Kommentar zum schweizerischen Zivilgesetzbuch,

Das Familienrecht, Teilband II 1c, Die Wirkungen der Ehe im allgemeinen Art.

159- 180, Zürich 1998, ZGB Art. 174 N. 9 vd.; Franz Hasenböhler/Andrea Opel,

Basler Kommentar Zivilgesetzbuch I Art. 1- 456 ZGB, 3. Auflage, Basel- Genf-

München 2006, ZGB Art. 174 N. 6 vd.; Dural/Öğüz/Gümüş, s. 188 vd. Aksi yönde

bkz.: Öztan, s. 283).