134

436

Türk Medeni Kanunu’nda Evlilik Birliği İçerisinde Kadının Ekonomik ve Sosyal Hakları

mada yetersiz kalırsa, kadın, TMK md. 190 uyarınca hâkime başvurma

hakkına sahiptir. Böylelikle kadın, hakime başvurarak, kocanın temsil

yetkisinin sınırlandırılmasını veya kaldırılmasını talep edebilir. Talep

üzerine hakimin vereceği temsil yetkisinin sınırlandırılması veya kal-

dırılması kararının iyiniyetli üçüncü kişilere karşı sonuç doğurması

için, bu durumun hakim kararıyla ilan edilmesi gerekmektedir (TMK

md. 190/II).

II. KADININ EVLİLİK BİRLİĞİNİN GİDERLERİNE EMEĞİYLE

KATILMASI

Türk Medeni Kanunu md. 186/III, eşlerin birliğin giderlerine

güçleri oranında emek ve malvarlıklarıyla katılacaklarını düzenle-

mektedir. Maddede malvarlığı değerlerinin yanı sıra, eşlerden her

birinin emeğini kullanarak da birliğin giderlerine katkıda bulunabi-

leceği ifade edilmektedir. Bu itibarla evlilik birliği içerisinde özellikle

çalışmayan kadının birliğin giderlerine emeğiyle yaptığı katkı önem-

li hale gelmektedir. Çalışmayan kadının evlilik birliğinin giderlerine

emeğiyle yaptığı katkı, ev işlerinin görülmesi, çocukların bakımı veya

yürüttüğü meslek ve sanatın icrasında kocaya yardım edilmesi şeklin-

de olabilir.

Nitekim TMK md. 196/II (ZGB Art. 173) uyarınca, evlilik

birliğine yapılacak katkının belirlenmesinde, eşin ev işlerini görmesi-

nin, çocuklara bakmasının ve diğer eşin işinde karşılıksız çalışmasının

dikkate alınacağı belirtilmektedir.

Diğer taraftan, TMK md. 186/III uyarınca kocanın evlilik birliği-

nin giderlerine katılma yükümlülüğü olduğu için, eğer koca bu yü-

kümlülüğünü yerine getirmezse, kadının mahkemeye başvurup, koca-

nın evlilik birliğine yapacağı katkının belirlenmesini talep etme hakkı

vardır (TMK md. 196/I). Bu imkan, özellikle evlilik birliği içerisinde

kocası tarafından kadının emeğinin kötüye kullanıldığı/ “sömürül-

düğü” durumlarda önemlidir. Evlilik birliğinin giderlerine yapılacak

katkının belirlenmesi talebi, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olup, devre-

Maddede yer alan birlik giderlerinden kasıt, ailenin bütün ihtiyaçlarının karşılan-

ması bakımından yapılan giderlerdir (Öztan, s. 227 vd.; Dural/Öğüz/Gümüş, s.

160-161).

Hausheer/Reusser/Geiser, ZGB Art. 173 N. 20; Hasenböhler/Opel, ZGB Art. 173

N. 10; Öztan, s. 242; Kılıçoğlu, Yenilikler, s. 26 vd.; Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 170

vd.; Dural/Öğüz/Gümüş, s. 161.