134

439

TBB Dergisi 2018 (134)

Vehbi Umut ERKAN

laşmalar arasında bir çeşit hiyerarşi ihdas edilmiş ve aralarında uyuşmazlık

bulunması halinde antlaşmalara öncelik tanınacağı hüküm altına alınmıştır.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihatlarına göre, kişinin soyadı özel

hayat kapsamında değerlendirilmiş ve evli kadının kocasının soyadını kul-

lanma zorunluluğu özel hayata bir müdahale olarak kabul edilerek Medeni

Kanun’un konuya ilişkin düzenlemesi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin

8. ve 14. maddelerine aykırı bulunmuştur. Buna göre, AİHS ve diğer ulusla-

rarası insan hakları antlaşmaları ile çatışan 4721 sayılı Kanun’un 187. mad-

desi karara esas alınmayarak, kızlık soyadının kullanılması talebi AİHS’nin

8. ve Anayasa’nın 17. maddesi kapsamında bir insan hakkı olarak kabul edilip

cinsiyete dayalı olarak bir ayrıma tabi tutulmaksızın erkek ve kadın arasında

eşit şekilde uygulanması gerektiğinden kızlık soyadını kullanmak istemek için

haklı bir gerekçenin bulunmasına ihtiyaç bulunmadığının kabulü ile davacı-

nın isteminin kabulüne ilişkin yerel mahkeme kararının onanması”

gerekti-

ğini ifade etmiştir

. Ancak söz konusu karara rağmen kanun koyucu

henüz TMK md. 187 hükmünde bir değişikliğe gitmemiştir. Kanaati-

mizce, kadının soyadının korunması bakımından kanunda bir an önce

bu yönde bir değişikliğe gidilmelidir.

III. KADININ MESLEK ve İŞ SEÇİMİ

Evlilik birliği içerisinde, eşlerin meslek ve iş seçimi ile ilgili düzen-

leme TMK md. 192’de (ZGB Art. 167) yer almaktadır. Düzenlemeye

göre, eşlerden her biri, meslek veya iş seçiminde diğer eşin iznini al-

mak zorunda değildir. Söz konusu düzenleme, evli kadının ekonomik

özgürlüğünü elde etmesi anlamında, kadını koruyucu niteliktedir. Bu

itibarla evli kadın ekonomik özgürlüğünü sağlamak için istediği mes-

lek veya işi, kocasının izni veya icazetine gerek olmaksızın, serbestçe

seçebilme hakkına sahiptir. Bir başka anlatımla, kadının serbestçe mes-

lek veya iş seçimi hakkının koca tarafından genel ve sürekli bir biçimde

sınırlandırılması söz konusu değildir.

Ancak bu serbestinin sınırını

TMK md. 192/2. cümle çizmektedir. Buna göre, kadının seçmek iste-

diği meslek veya işin, evlilik birliğinin huzur ve yararını bozmaması

gerekmektedir. Aksi durumda koca TMK md. 195 uyarınca hâkimin

Yargıtay HGK T. 30.09.2015 E. 2-889/2014 ve K. 2011/2015

Erişim tarihi: 13.04.2017).

Hausheer/Reusser/Geiser, ZGB Art. 167 N. 6.