134

438

Türk Medeni Kanunu’nda Evlilik Birliği İçerisinde Kadının Ekonomik ve Sosyal Hakları

içerisinde kadının gösterdiği emek, boşanma sonucunda karşılıksız

kalmayacaktır.

III. KADININ SOYADI

Evlilik birliğinde kadının soyadı konusu TMK md. 187’de (ZGB

Art. 160) düzenlenmektedir. Kadının soyadı ile ilgili söz konusu dü-

zenleme, kadının kişiliğinin korunmasıyla ilgili, emredici bir düzen-

lemedir. Türk Medeni Kanunu md. 187’ye göre kadın evlenmekle ko-

canın soyadını alır. Ancak evlenme sırasında veya evlendikten sonra

isterse yapacağı yazılı başvuru ile kocasının soyadı önünde önceki so-

yadını

da kullanabilir.

Buna karşılık evli kadının, kocasının soyadını kullanmadan, sade-

ce evlenmeden önceki soyadını kullanıp kullanamayacağı uygulama-

da sorunlar çıkartmaktaydı. Zira 30 Eylül 2015 tarihinden önce mah-

kemelerce yapılan bu yöndeki talepler reddedilmekte; kadın Anayasa

Mahkemesi’ne başvurarak, yalnızca kendi soyadını kullanabilmektey-

di. Ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30 Eylül 2015 tarihinde

vermiş olduğu kararla, evli kadın Anayasa Mahkemesi’ne başvurma-

ya gerek kalmadan, aile mahkemesinde açacağı dava ile evlenmeyle

aldığı soyadını iptal ettirerek, sadece evlenmeden önceki soyadını kul-

lanma imkanına sahip olmuştur. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, ver-

miş olduğu kararda özetle,

“Dava, evlilik soyadının iptali ile evlilik birliği

içinde kızlık soyadının kullanılması istemine ilişkindir. Her ne kadar Anayasa

Mahkemesi Medeni Kanun’un 187. maddesini Anayasa’ya aykırı bulmamışsa

da usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan temel hak ve özgürlüklere iliş-

kin uluslararası antlaşmalarda yer alan düzenlemeler kanun hükmünde olup

hukukumuzda kanunlar ile temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası ant-

durum “Evlilik birliği sona erdiğinde, mal ayrılığı rejiminin eşler arasında büyük

haksızlıklara yol açtığı, özellikle meslek sahibi kocanın lehine işlediği, ev işlerini

yapan ve hatta kocasına mesleğinin icrasında yardımcı olan kadının durumunu

hiç nazara almadığı, meslek çevrelerinde ve kamuoyunda ağır eleştirilere uğra-

mıştır. Bu nedenle edinilmiş mallara katılma başlığı altında yeni bir mal rejimi

düzenlenmiştir” şeklinde ifade edilmektedir (Bkz. T.C. Adalet Bakanlığı Türk Me-

deni Kanunu Tasarısı ve Türk Medeni Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli

Hakkında Kanun Tasarısı, s. 335).

Kadının önceki soyadı, ailesinden gelen soyadı veya önceki kocası ölmüşse onun

soyadı olabilir (Öztan, s. 209; Dural/Öğüz/Gümüş, s. 158; Kılıçoğlu, Aile Huku-

ku, s. 173).