134

627 / 705

626 Uluslararası Hukuk Açısından Fırat Kalkanı Harekâtının Meşruluğu Sorunu
başladığı ifade edilebilir. Kanımızca Harekât, meşru müdafaa hakkı-
nın kullanılması sırasında alınan tedbirlerin bir boyutunu oluşturmak-
tadır. Türkiye’nin meşru müdafaa hakkı, Fırat Kalkanı Harekâtı’nın
kapsamı ile sınırlandırılamaz.140
Meşru müdafaa hakkını kullanabilmek için, öncelikle mağdur
devletin silahlı saldırıya uğramış olması gerekmektedir. Meşru mü-
dafaa hakkı kullanılırken orantılılık, gereklilik ve aciliyet ilkelerine
uyulması gerekmektedir. Aşağıda Harekât bağlamında bu hususlar
ele alınacaktır.
i) Silahlı Saldırı
Meşru müdafaa hakkının kullanımının BM Şartında da yer alan
en temel koşulu, bir “silahlı saldırının” mevcut olmasıdır.141 Bu saldırı,
“silahlı” olmalıdır. Zira her saldırı, silahlı saldırı olarak kabul edilme-
mektedir. BM Şartında silahlı saldırının tanımı yapılmamıştır. Bunun-
la birlikte BM Genel Kurulu, 14 Aralık 1974 tarihli ve 3314 (XXIX) sa-
yılı Saldırının Tanımı Kararını 142 kabul etmiştir. Karar’ın 3. maddesine
göre, aynı zamanda BM Şartı’nın 51. maddesi anlamında silahlı saldırı
olarak da kabul edilebilecek143 şu fiiller saldırı niteliği taşır:
a) Bir devletin silahlı kuvvetlerinin diğer bir devleti istila etmesi
veya ona hücum etmesi veya ne kadar geçici olursa olsun, böyle bir is-
tiladan veya hücumdan ileri gelen herhangi bir askeri işgal veya kuv-
vet yoluyla başka bir devletin ülkesinin veya bir bölümünün ilhakı;
b) Bir devletin silahlı kuvvetlerinin, başka bir devletin ülkesini
bombardıman etmesi veya bir devletin diğer bir devletin ülkesine kar-
140 Yukarıda da ifade edildiği gibi, DAEŞ saldırıları halen sürmekte olduğu için,
Türkiye’nin meşru müdafaa hakkı sona ermemiştir. Fırat Kalkanı Harekâtı, meşru
müdafaa hakkının kullanılmasının yollarından birisidir. Saldırılar devam ettiği
sürece Türkiye, meşru müdafaa hakkını kullanmaya devam edecektir. Bu hak,
farklı yöntemlerle, farklı harekât isimleriyle kullanılabilir. Nitekim Başbakan Bi-
nali Yıldırım, katıldığı bir televizyon programında Harekâtın sona erdiğini teyit
ederken, “Fırat Kalkanı Harekâtı bitmiştir, bundan sonra ihtiyaç olması halinde
artık yapılabilecek bir hareket artık başka bir isimle anılacak” demiştir. http://
(E.T. 25.05.2017)
141 Saldırı konusunda bkz. Yücel Acer, Uluslararası Hukukta Saldırı Suçu, Roma Ya-
yınları, Ankara, 2004, s. 81 vd.
142 A/RES/29/3314. Kararın Türkçe çevirisi için bkz. Aslan Gündüz, Milletlerarası
Hukuk, Konu Anlatımı, Temel Belgeler, Örnek Kararlar, Ed.: Reşat Volkan Günel,
7. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2014, s. 141
143 Keskin, s. 48