TBB Dergisi 96. Sayı

TBB Dergisi 2011 (96)

Mustafa ÇAĞATAY

119

2.5. VAKIFLARA İLİŞKİN TEMEL MEVZUAT VE TARİHSEL

GELİŞİMİ

Vakıflarla ilgili hükümlere ilk defa 17.2.1926 günlü, 743 sayılı

MK’un 73 ilâ 81. maddeleri arasında yer verilmiştir. MK’da vakıf keli-

mesi yerine “tesis” kelimesi kullanılmış ve bu durum 13.7.1967 günlü,

903 sayılı Yasa ile yapılan değişikliğe kadar sürmüştür.

743 sayılı MK’un yürürlüğe girmesiyle birlikte, bu dönemden

önce kurulan eski vakıfların yeni yasa hükümlerine bağlı olması uy-

gun görülmemiş, 20.5.1926 günlü, 864 sayılı Kanunu Medeninin Sureti

Mer’iyet ve Şekli Tatbiki Hakkında Kanun’un 8. maddesinin birinci

fıkrasında

bu vakıflar hakkında ayrı bir tatbikat yasasının çıkarılması

gerektiği belirtilmiştir.

864 sayılı Yasa’nın gerekçesi bulunmamakla birlikte Adliye Encü-

menince düzenlenen Mazbata’da 8. maddeye ilişkin olarak

“Müesses

ve mevcut evkafımızın enva ve eşkali muhtelife arz eylemekte olması hasebiyle

bunlar hakkında ayrıca bir tatbikat kanunu neşri kabul edilerek ona göre bir

madde tespit edilmiştir.”

ifadesine yer verilmiştir

864 sayılı Yasa’nın 8. maddenin birinci fıkrasında öngörülen “tat-

bikat kanunu”nun hazırlanması için İsviçre’li ünlü hukukçu Hans

Leemann Türkiye’ye davet edilmiş ve bu kişi tarafından hazırlanan

Kanun, 1935 yılında 2762 sayılı Vakıflar Kanunu adıyla çıkarılmıştır.

Yasa’nın genel gerekçesinde, eski dönemvakıfları içinMK’dan ayrı

bir vakıflar yasası çıkarılmasının nedeni olarak, eski vakıfları kötü kul-

lanımdan korumak amacıyla güçlü bir kontrol sistemi içerisine almak,

ekonomik açıdan yetersiz kalan vakıfların yaşatılmasını sağlamak ve

MK’un kabul ettiği mülkiyet esası ile bağdaşmayan ve beraberinde bir

çok tartışmaları getiren eski vakıflardaki mukataa ve icareteyne tahvil

usulünü kaldırmak ve tasfiye etmek olarak açıklanmıştır

2762 sayılı Yasa’ya ilişkin TBMM Adliye Encümeni’nin 2.7.1934

günlü, E. 1/395, K. 43 sayılı Encümen Mazbatası’nda tesis ve vakıf

864 sayıyı Yasa’nın 8. maddesinin birinci fıkrası şöyledir:

“Kanunu Medeninin

meriyete vaz’ından mukaddem vücude getirilen evkaf hakkında ayrıca bir tatbikat kanunu

neşrolunur.”

TBMM Zabıt Ceridesi, Devre II, İçtima Senesi III, C. 25, S. Sayısı 173, s. 14.

TBMM Zabıt Ceridesi, Devre V, İçtima F, C. 4, S. Sayısı 124-2, s. 2.