TBB Dergisi 96. Sayı

Geçmişten Günümüze Azınlık Vakıflarının Mal Edinmeleri Sorunu

124

rinci fıkrasında

“Vakıflar, gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları

belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal

topluluklarıdır.”

; 5737 sayılı Kanun’un 4. maddesinde ise

“Vakıflar, özel

hukuk tüzel kişiliğine sahiptir.”

şeklinde açıkça ifade edilmiştir. Bu ne-

denle, vakıfların tüzel kişilerin sahip olduğu tüm haklardan istifade

etmeleri doğaldır.

Vakıf, tesciliyle birlikte tüzel kişilik kazanır ve bağımsız bir şah-

siyet haline gelir. Tescilin diğer bir sonucu da tahsis edilen malların

başka bir işleme gerek duyulmaksızın vakfın mülkiyetine geçmesidir.

Vakfın ilk malvarlığı, vakıf senedi ile kendisine tahsis edilen mal ve

haklardan oluşur. Bu malvarlığına, dar anlamda vakfın malvarlığı da

denilir. TMK’nun 101. maddesinde, vakfa özgülenecek mal varlığının

vakfın amacını gerçekleştirmeye yeterli olması, vakfın zorunlu unsur-

ları arasında sayılmış ve aynı Yasa’nın 102. maddesinde de yeterli mal-

varlığına sahip bulunmayan vakıfların tesciline karar verilemeyeceği

hükmüne yer verilmiştir.

Geniş anlamda vakfın malvarlığı ise, kuruluşta tahsis edilenlerle

birlikte, sonradan elde edilen tüm değerler, ihtiyatlar, vakfın işletme-

leri için ayrılan sermayeler ve borçlardan oluşur

TMK’nda amaca özgülenen kuruluş malvarlığı için Mahkeme izni

öngörülmüş, vakfın amacını gerçekleştirmeye yönelik olarak sonradan

edindiği mallarla ilgili bir hükme ya da sınırlamaya yer verilmemiştir.

3.2. CEMAAT VAKIFLARININ MAL EDİNMELERİ SORUNU

3.2.1. Tarihsel ve Yasal Süreç

Osmanlı döneminde tüzel kişilere taşınmaz mal edinebilme olana-

ğı ilk defa 16 Şubat 1328 (1912) tarihli kanunla bahşedilmiştir. “Eşhası

Hükmiyenin Emvalı Gayrimenkuleye Tasarruflarına Mahsus Kanunu

Muvakkat” adını taşıyan bu Kanun, tüzel kişilere bu tarihten sonra

taşınmazlarda temellük ve tasarruf imkanı sağladığı gibi, tüzel kişile-

rin o tarihte fiili tasarrufları altında olmakla beraber, başkaları üzerine

tapuya tescil ettirdikleri mallarının bazı kayıt ve şartlarla kendi namla-

rına tescil ettirmelerine olanak sağlamıştır.

Murat Doğan,

Vakıflarda Mal Varlığı

, Ankara, 2000, s. 163.