131 / 521
Geçmişten Günümüze Azınlık Vakıflarının Mal Edinmeleri Sorunu
130
3.2.2. 5737 Sayılı Vakıflar Kanunu’nun Öngördüğü Düzenleme
5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nda cemaat vakıflarının mal edin-
meleri, özellikle taşınmaz mal edinmeleri hususunda, iki maddede
düzenleme yapılmıştır. Kanun’un 12. maddesinin birinci fıkrasında,
söz konusu vakıfların ileriye dönük mal edinmeleri ve mevcut malla-
rı üzerindeki tasarruf yetkileri düzenlenirken; Geçici 7. maddesinde
98
ise söz konusu vakıfların 1936 Beyannamesinden sonra elde ettikleri
taşınmazların kendi adlarına kayıt edilmesine ilişkin hükümler yer al-
maktadır. Ancak, çalışmamızın konusunu, Kanun’un 12. maddesinin
birinci fıkrasındaki hüküm oluşturduğundan, Geçici 7. madde üzerin-
de durulmayacaktır.
5737 sayılı Kanun’un 12. maddesinin birinci fıkrası
“Vakıflar; mal
edinebilirler, malları üzerinde her türlü tasarrufta bulunabilirler.”
şeklin-
dedir.
Söz konusu kural, “vakıflar”ın önceden herhangi bir merciden izin
almaksızın, mal edinebileceklerini ve malları üzerinde her türlü tasar-
rufta bulunabileceklerini ifade etmektedir. Kuralda geçen “vakıflar”
sözcüğünün, aynı Kanun’un 3. maddesi uyarınca mazbut, mülhak ce-
maat ve esnaf vakıflarını ifade etmesi karşısında, gerek MK hüküm-
lerine göre kurulan gerekse MK’un kabulünden önce kurulan cemaat
vakıflarının özellikle taşınmaz mal edinebilmelerine yasal dayanak
oluşturulmuştur.
Maddenin gerekçesinde,
“Madde ile; halen izin almak suretiyle mal
alabilen vakıfların, özel hukuk tüzel kişileri olmaları göz önüne alınarak, hiç
bir makam ve merciden izin almaksızın mal alabilecekleri ve malları üzerin
de serbestçe tasarruf edebilecekleri hükmü getirilirken, vakfın devamlılığının
sağlanması açısından mülhak, cemaat ve yeni vakıflara başlangıçta özgülenen
98
5737 sayılı Kanun’un Geçici 7. maddesi şöyledir:
“Cemaat vakıflarının;
a)
1936 Beyannamelerinde kayıtlı olup, halen tasarruflarında bulunan nam-ı müstear veya
nam-ı mevhumlar adına tapuda kayıtlı olan taşınmazlar,
b)
1936 Beyannamesinden sonra cemaat vakıfları tarafından satın alınmış veya cemaat
vakıflarına vasiyet edildiği veya bağışlandığı halde, mal edinememe gerekçesiyle halen;
Hazine veya Genel Müdürlük ya da vasiyet edenler veya bağışlayanlar adına tapuda
kayıtlı olan taşınmazlar,
tapu kayıtlarındaki hak ve mükellefiyetleri ile birlikte bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren onsekiz ay içinde müracaat edilmesi halinde, Meclisin olumlu kararından
sonra, ilgili tapu sicil müdürlüklerince cemaat vakıfları adına tescilleri yapılır.”