TBB Dergisi 96. Sayı

TBB Dergisi 2011 (96)

Selda ÇAĞLAR

153

facto) olarak ortaya çıkan dolaylı ayrımcılığın, doğrudan ayrımcılığa

göre daha yaygın olduğu konusunda ise, görüş birliğine varılmıştır.

Bazı durumlarda taraf devletlerin, makul ve gerekli bir amaca hizmet

etmek ve objektif olmak kaydıyla, haklı nedenlere dayanarak farklı

uygulama ve düzenlemeler yapabileceği, bunun ayrımcılık sayılma-

yacağı yönündeki hüküm,

devletlerin özellikle dolaylı ayrımcılık fiil-

lerine meşruiyet kazandıracağı gerekçesiyle Tasarı’dan çıkarılmış, ay-

rımcılığın türlerine değinilmeden “her tür ayrımcılık” yasaklanmıştır.

Böylece, ayrımcılık yasağı, hiçbir istisnaya yer bırakmayacak şekilde,

oldukça geniş kapsamlı ve koruyucu genel ilkeye dönüştürülmüştür.

Ayrımcılık yasağı, Sözleşme’de eşitlik ile birlikte münferit bir hü-

kümle yeniden ele alınmış ve hak olarak düzenlenmiştir (m.5). Böy-

lece, ayrımcılık yasağı, engellilerin tüm hak ve özgürlüklerinin ko-

runması ve yerine getirilmesinde gözönüne alınması gereken bir ilke

olmanın ötesinde, Sözleşme’deki haklarından bağımsız, eşitlikle bağ-

lantılı olarak engelliler tarafından ileri sürülebilecek bir ‘hak’ gücüne

kavuşturulmuştur.

II. TÜRKİYE’NİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Uluslararası insan hakları sözleşmelerine taraf olan her devletin, iç

hukuk düzeni ve uygulamalarını ilgili sözleşmenin münferit hüküm-

leriyle uyumlu hale getirmenin yanısıra sözleşmenin genel felsefesini

ve amacını da kabul ettiği; bu anlamda sözleşmeyle uyumlu bir irade-

ye sahip olduğu varsayılır. Engelli Hakları Sözleşmesi’ne taraf olmak-

la birlikte, Türkiye’nin de engelliliğin sosyal modelini yansıtan; diğer

deyişle engelliliği bireysel değil, toplumsal bir patoloji olarak gören

felsefeyi benimsediği kabul edilmelidir. Bunun sonucu olarak Türki-

ye, 18 Aralık 2008 tarihinden itibaren başta yasal düzenlemeler olmak

üzere, idari uygulamalarını, toplumsal hizmet ve görevlerini bu anla-

yış doğrultusunda değiştirmek ve yürütmekle yükümlüdür. Devletin

tüm organ ve kurumları, görevlerini yerine getirirken Sözleşme’nin

ayrımcılık yasağına ilişkin ilke ve standartlarına uygun davranma,

Sözleşme’nin gerisine düşmeyecek biçimde engelli haklarını gerçek-

UN Enable Contribution by Goverments, Europen Union Proposed Modifications

to Draft Article 7- Equality and non –discrimination, s.2