TBB Dergisi 96. Sayı

TBB Dergisi 2011 (96)

Selda ÇAĞLAR

157

Evrensel dili yakalayamamış karmaşık yapıda engelli mevzuatı

arasında, az sayıda da olsa, engellileri etiketlemeyen, onurunu kırma-

yan olumlulayıcı dilde kaleme alınmış iç hukuk düzenlemeleri oldu-

ğunu da belirtmek gerekir. Bunlardan biri, Özel Eğitim Hizmetleri Yö-

netmeliğidir

. Yönetmeliğin çoğu yerinde engelliler, ‘yetersizliği olan

birey, ‘güçlüğü olan birey’ deyimleriyle ifade edilerek en azından birey

kimlikleri vurgulanmıştır. Bu olumlu dilin, Türkiye’de engellilere iliş-

kin mevzuatın tamamına yayılması, başta Engelli Hakları Sözleşmesi

ve yakın tarihli insan hakları belgelerinde tercih edilen, uluslararası

kurumlar ve sivil toplum örgütleri tarafından yerleşik hale getirilmeye

çalışılan “engelli kişi/birey” deyiminin kullanılmaya başlanması ve il-

gili mevzuatta terminoloji birliğinin sağlanması gerekmektedir.

Mevzuat açısından Sözleşme’ye uyum konusunda bir diğer sorun,

engelli/engellilik tanımlarıdır. Bunun en tipik örneği, engelli hukuku-

nun temel belgesi sayılan ve 2005 yılında kabul edilen 5378 Sayılı Özür-

lüler Yasası’dır

. Yasanın kullandığı deyimle özürlü kişi, “doğuştan

veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal

ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle top-

lumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama

güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve

destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişi” dir (m.3/a). Bu tanım, başka

yasalarda da kullanılarak standart hale gelmiştir.

Sözleşme’de ise en-

gelli tanımı özellikle yapılmamış, engelliliğin dinamik bir olgu olduğu

belirtilerek, yetileri sınırlı olan kişilerin topluma diğer bireylerle birlik-

te eşit koşullarda tam ve etkin katılımını engelleyen tutumlar ve çevre

koşullarının etkileşiminden kaynaklandığına yönelik bir saptamayla

yetinilmiştir [(Giriş (e)]. Toplumlar ve toplumda yer alan fikirlere bağlı

olarak engelliliğin dinamik bir olgu olduğu, sabit bir tanımın kavramın

evrimine engel olma riskini beraberinde getireceği düşüncesiyle, farklı

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, R.G. : Tarih. 31.05.2006, Sayı. 26184

5378 Sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Ya-

pılması Hakkında Kanun, Resmi Gazete: 7.07.2005/ 25868

2828 Sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu , Kabul T.

24/5/1983, R.G. : Tarih. 27/5/1983, Sayı. 18059, m.3/c (Değişik:30/5/1997- KHK-

572/5md.)Bkz. 572 Sayılı KHK, R.G. :Tarih. 6/6/1997, Sayı.23011(Mükerrer);

Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Ra-

porları Hakkında Yönetmelik, Yayımlandığı Resmi Gazete: Sayı. 26230, Tarih.

16.07.2006, m.4/c; Büyükşehir Belediyeleri Özürlü Hizmet Birimleri Yönetmeliği,

R.G. : Tarih.16/08/2006, Sayı. 26261, m.4/f