209 / 521
Geçerli Bir Tahkim Anlaşmasının Varlığına Rağmen Genel Haciz Yoluyla Takip Yapılabilir Mi?
208
genel olarak ilk itirazlardan sayılmayıp “esasa ilişkin bir savunma va-
sıtası” olarak değerlendirilmektedir
3
. Bu görüşe göre, ilk itirazlardan
farklı olarak tahkim itirazı, esasa cevap süresi geçtikten sonra dahi ileri
sürülebilir. Bu takdirde karşı taraf tahkim itirazına muvafakati olma-
dığını belirtmez ise, savunmanın genişletilmesini zımnen kabul etmiş
sayılır. Mahkeme tahkim itirazını incelemeye geçip bu itirazı haklı bu-
lursa davayı reddeder
4
.
HUMK yerine kabul edilen ve 1.10.2011 tarihinde yürürlüğe gire-
cek olan (HMK m. 451) HMK’nun 519. maddesine göre:
“(1) Tahkim sözleşmesinin konusunu oluşturan bir uyuşmazlığın çözü
mü için mahkemede dava açılmışsa, karşı taraf tahkim ilk itirazında bu
lunabilir. Bu durumda tahkim sözleşmesi hükümsüz, tesirsiz veya uygu
lanması imkansız değil ise mahkeme tahkim itirazını kabul eder ve davayı
usulden reddeder.
(2) Tahkim itirazının ileri sürülmesi, tahkim yargılamasına engel değil
dir.”
HMK, HUMK gibi iç yani milli tahkime uygulanacaktır
5
. HMK,
tahkim itirazının bir ilk itiraz olduğunu ve geçerli bir tahkim anlaşma-
sının bulunması halinde, açılan davanın tahkim itirazı üzerine usulden
reddedilmesi gerektiğini belirtmektedir. Bu durumda mahkemenin
tahkim anlaşmasının geçerliliğine ilişkin incelemesi bir ön inceleme
yani
prima facie
inceleme olmalıdır
6
. Tahkim yargılamasının tahkim iti-
razının yapılmasından olumsuz olarak etkilenmemesi için de tahkim
itirazının tahkim yargılamasına engel olmayacağı ifade edilmiştir.
3
Kuru B.,
Hukuk Muhakemeleri Usulü
, 6. Bası, İstanbul 2001, C. VI, s. 5968 (“Usul”).
Bkz. ayrıca, 15. HD, 18.4.1988, 1470/1534 (YKD 1988/10, s. 1412-1413); 11. HD,
4.10.2004, 189/9234 (YKD 2005/3, s. 212-214). Tahkim def’inin ilk itiraz olması
gerektiği konusunda bkz., örneğin, Üstündağ, S.,
Medeni Yargılama Hukuku
, C. I-II,
İstanbul 2000, s. 952 (“Yargılama”); Alangoya, Y./Yıldırım, K./Deren-Yıldırım,
N.,
Medenî Usul Hukuku Esasları,
7. Bası, İstanbul 2009, s. 605.
4
Kuru, Usul, C. VI, s. 5968- 5969. Esasa cevap süresi geçtikten sonra tahkim itirazı-
nın hangi hallerde kabul edileceğine ilişkin, bkz.,
id.
, s. 5973-5977.
5
Tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği ve yabancılık unsuru olmayan haller-
de tahkime uygulanacaktır. HMK m. 407.
6
Bkz. örneğin Yeşilırmak, A.,
Türkiye’de Ticari Hayatın Korunması ve Yatırım Ortamı
nın İyileştirilmesi İçin Uyuşmazlıkların Etkin Çözümünde Doğrudan Görüşme, Arabu
luculuk, Hakem-Bilirkişilik ve Tahkim: Sorunlar ve Çözüm Önerileri
, İstanbul 2011, s.
82-84.