211 / 521
Geçerli Bir Tahkim Anlaşmasının Varlığına Rağmen Genel Haciz Yoluyla Takip Yapılabilir Mi?
210
den önce ileri sürülmelidir
9
. Mahkeme, ilk itiraza ilişkin incelemeyi ön
yani
prima facie
inceleme şeklinde yapmalıdır
10
.
MTK’nun 5. maddesi hükmü, tahkim yeri Türkiye dışında olsa
dahi uygulanır (MTK, m. 1(3)). Ancak, tahkim yerinin yurt dışında
olması halinde, kapsamına giren
11
uyuşmazlıklar için, 1958 tarihli Ya-
bancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki New York
Sözleşmesi’nin
12
(“New York Andlaşması”) 2. maddesinin MTK’nun
5. maddesine göre öncelikle uygulama alanı bulacağı açıktır (MTK
m.1(6)). New York Andlaşması’nın 2(3). maddesine göre:
“
Bir âkit devlet mahkemesi, tarafların işbu maddenin anladığı mânâda
anlaşma akdettikleri bir meseleye taallûk eden ihtilâfına vaziyed ettiği
takdirde, anlaşmanın hükümden düşmüş, tesirsiz veya tatbiki imkânsız
bir halde olduğunu tespit etmedikçe, bunları birinin talebi üzerine, ha
kemliğe sevkeder
.”
Bu durum karşısında tahkim itirazı her halde süreye bağlı olmak-
sızın, ancak dürüstlük kuralını da ihlal etmeden ileri sürülebilecek ve
bu halde de mahkeme tarafları tahkime sevkedecektir
13
.
Yine, kapsamına giren konularda
14
ve üye ülkeler
15
arasında, 21
Nisan 1961 tarihli Milletlerarası Ticari Hakemlik Konusunda Cenevre-
Avrupa Sözleşmesinin
16
(“Avrupa Tahkim Sözleşmesi”) VI. maddesi
de MTK’na göre öncelikle uygulanacaktır:
(1) Hakemlik anlaşması akdenlerden birisinin müracaatı üzerine ortada
9
HUMK m. 189(1); HMK m. 118(1). Bkz. örneğin Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s.
350.
10
Yeşilırmak, s. 82-84; Yeşilırmak, A./Süral, C., “Timing of Examination by Courts
in respect of Arbitral Jurisdiction under Turkish Law”
in
:
Festschrift in Honour of
Bernd von Hoffmann
(Ocak 2012’de yayımlanacaktır)
. Karşı görüş için bkz. örne-
ğin Yeşilova, B., “Tahkim (İlk) İtirazı Üzerine – Hakemlerin Yargı Yetkisiyle İlgili
Olarak – Mahkemelerce Yapılacak Denetim ve Sonuçları (Milletlerarası Tahkim
Kanunu m. 5/I)”
in
:
Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan
, C. I;
Dokuz Eylül Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Dergisi
, İzmir 2009, C. 11, s. 799-810.
11
Bkz. New York Andlaşması m. 1. Andlaşma’ya üye devletler için bkz. <www.
uncitral.org>.
12
RG, 25.9.1991-21002.
13
Bu konuda bkz. örneğin Van Den Berg, A. J.,
The New York Arbitration Convention,
Deventer 1981, s. 122 vd.
14
Bkz. Avrupa Tahkim Sözleşmesi m.1.
15
Sözleşme’ye üye ülkeler için bkz. <www. unece.org>.
16
RG, 25.9.1991-21002.