212 / 521
TBB Dergisi 2011 (96)
Ali YEŞİLIRMAK
211
hakemlik anlaşması mevcut olduğu iddiasıyla işe vaziyet eden muhake
meye karşı davalı tarafından öne sürülebilecek salahiyetsizlik defi, ise va
ziyet eden mahkeme kanununun salahiyetsizlik def’in, usule veya esasa
müteallik bir mesele telakki etmesine göre, hakkın düşmesi müeyyidesi
altında, esasa iddia müdafaadan evvel veya bununla birlikte öne sürül
mek lazımdır.
...
(3) Eğer âdlî mahkemelere herhangi bir müracaat yapılmadan evvel taraf
lar arasındaki ihtilafın halli için hakem usulüne başlanmış ise, aynı ihti
lafın halli veya taraflar arasındaki hakemlik mukavelesinin yokluğunun,
hükümsüzlüğünün veya hükümden düştüğünün tespiti için kendilerine
başvurulan Akit Devlet adlî mahkemeleri ciddi sebepler olmadıkça hakem
mahkemesinin selahiyeti hakkında karar ittihazı hususunu hakem kararı
nın verildiği ana kadar talik edeceklerdir.
Avrupa Tahkim Sözleşmesi’nin VI. maddesinin 1. fıkrasına göre,
tahkim itirazında bulunacak taraf, bu itirazını esasa ilişkin savunma-
sını yapmadan önce ileri sürmelidir
17
. Öte yandan, aynı maddenin 3.
fıkrasına göre, hakemde görülmekte olan bir uyuşmazlığa ilişkin mah-
kemeye başvurulur ise, mahkeme hakemin yetkisi konusundaki kara-
rını nihai hakem kararının verilmesine kadar erteleyecektir.
II. Mahkeme Kararları
Genel haciz yoluyla takibin tahkim şartına rağmen yapılıp yapı-
lamayacağı konusunda Yargıtay kararlarında iki farklı görüş ortaya
konulmuştur. Her iki görüş de HUMK’na tâbi iki ayrı tahkim anlaşma-
sına ilişkin inceleme yapılırken ortaya konulmuştur. 19. HD, tahkim
anlaşmasının varlığı halinde takip yapılamayacağını alacaklının tahsil
davası açması gerektiği yönünde karar vermiştir
18
. Benzer şekilde, 13.
17
Pointet,J.P.,“TheGenevaConventionOnInternationalCommercialArbitration”
in
:
International Commercial Arbitration – A World Handbook,
La Haye 1965, s. 283. Av-
rupa Tahkim Sözleşmesi hakkında ayrıca bkz. Yılmaz, E., “Milletlerarası Ticari
Tahkime Dair Avrupa (Cenevre) Sözleşmesi ve Türk Tahkim Hukuku Hakkında
Bazı Düşünceler-Bir Yorum”
in
:
Avrupa-Cenevre/New York Sözleşmeleri ve Türk Tah
kim Hukuku Sempozyumu
, Ankara 1991, s. 16 vd. (“Cenevre Sözleşmesi”); Nomer,
E./Ekşi, N./Öztekin-Gelgel, G.,
Milletlerarası Tahkim Kanunu
, C. I, 3. Bası, İstanbul
2008, s. 47-48.
18
19. HD, 14.12.2000 5610/8669 (
Hukukturk)
. Bkz. ayrıca örneğin 19. HD, 14.12.2000,
5610/8669 (Uyar, T.,
İcra Ve İflas Kanunu Şerhi
, 2. Bası, Ankara 2005, C. IV, s. 4854-