346 / 521
TBB Dergisi 2011 (96)
M. Serhat SARISÖZEN
345
cirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek
bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleş-
meyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sa-
dece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır.”
HUMK’ta yetki sözleşmesi yapıldığında kanunen yetkili diğer
mahkemelerin yetkiler ortadan kalkmıyor, yetki sözleşmesi ek imkan
veriyorken; HMK’daki yeni düzenlemeyle dava sadece yetki sözleş-
mesiyle belirlenen yetkili mahkemede açılacaktır. Elbete taraflar ister-
se yetki sözleşmesi ile kararlaştırılan mahkemenin yetkisinin diğer ge-
nel ve özel mahkemelerin yetkisini kaldırmadığını kararlaştırabilir. Bu
sayede önceki Kanun’daki birden fazla yer mahkemesinin yetkili olup
olmayacağını kararlaştırmanın mümkün olup olmadığı tartışmaları da
son bulmuştur.
Yeni Kanun’la sözleşmede gösterilen mahkemenin veya mahke-
melerin kural olarak münhasır yetkili olacağı kabul edildiğinden ön-
ceki Kanun zamanındaki yetki sözleşmesi ile yetkili kılınan mahkeme-
nin kanunen genel ve özel yetkili mahkemelerin yetkilerini ortadan
kaldırıp kaldırmadığına ilişkin tartışmalar ortadan kalkmıştır.
Olumsuz yetki sözleşmesi kanunen yetkili olan bir mahkemenin
belli bir davaya bakamayacağının kararlaştırılması olup
8
, aynı şekilde
Yeni Kanun’da olumsuz yetki sözleşmesi yapılmasına izin verilmiş,
konuya ilişkin tartışmalar ortadan kalkmıştır.
HMK m. 18’e göre yetki sözleşmesinin geçerlilik şartları şunlardır:
(1) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri konular
ile kesin yetki hâllerinde, yetki sözleşmesi yapılamaz.
(2) Yetki sözleşmesinin geçerli olabilmesi için yazılı olarak yapıl-
ması, uyuşmazlığın kaynaklandığı hukuki ilişkinin belirli veya belir-
lenebilir olması ve yetkili kılınan mahkeme veya mahkemelerin göste-
rilmesi şarttır.
VIII-ESKİ HALE GETİRME VE ADLİ TATİL
HUMK’ta aynı davada aynı taraf sadece bir kez eski hale getirme
talebinde bulunuyorken HMK’da, bu adetsel sınır kaldırılmıştır.
8
Bkz. Bolayır Nur, Medeni Usul Hukukunda Yetki Sözleşmeleri, İstanbul 2009, s. 171.