161 / 465
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kefalet Sözleşmesinde Kefilin Sorumluluğunun...
160
A. Asıl Borç
Kefil, öncelikle kefil olunan borcu aslından sorumludur.
9
Kefalet
sözleşmesinin söz konusu olabilmesi için geçerli bir asıl borcun varlığı
zorunludur. Bu sebeple kefalet, asıl borcu güvence altına alan fer’i ni-
telikte bir borçtur.
10
Fer’i nitelikteki kefalet borcu, asıl borca bağlıdır ve
asıl borcun varlığı ile kefalet borcu varlığını sürdürür.
11
Asıl borcun ta-
mamı için kefil tarafından kişisel güvence verilebileceği gibi, asıl bor-
cun bir kısmı için de kişisel güvence verilebilir. Bununla birlikte asıl
borç miktarının kefil olunan miktardan daha az olmasına da herhangi
bir engel bulunmamaktadır. TBK md. 589’un ilk fıkrasında belirtilen
hüküm uyarınca, kefil her durumda kefalet sözleşmesinde belirtilen
azami miktara kadar sorumludur. Bu sebeple asıl borç miktarı, kefil
olunan azami miktardan daha fazla ise, kefilin sorumluluğu kefalet
sözleşmesinde kararlaştırılan azami miktar ile sınırlı olacaktır.
Kefilin sorumlu olduğu asıl borcun belirlenmesi bazı durumlarda
önemlidir. Bu durumu öngören yasa koyucu kaynak İsviçre Borçlar
Kanunu’nun 499. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenleme-
ye benzer nitelikte bir hükme TBK md. 589’da yer vermiştir. TBK md.
589/3’e göre: “
Sözleşmede açıkça kararlaştırılmamışsa kefil, borçlunun sade-
ce kefalet sözleşmesinin kurulmasından sonraki borçlarından sorumludur
”.
Yasa koyucu tarafından 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan
Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan bu hükme benzer bir hüküm 818 sa-
yılı Borçlar Kanunu’nda bulunmamaktadır. Bununla birlikte halen yü-
rürlükte olan 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun uygulamasında, doktrin
9
Henrich Honsell/ Nedim Peter Vogt/ Wolfgang Wiegand,
Basler Kommentar,
Obligationenrecht I, Art. 1- 529 OR, Helbing Lichtenhahn Verlag, 4. Auflage, 2008,
Art. 499, Nr. 5; Yavuz, s. 610; Gümüş, s. 595; Zevkliler/ Gökyayla, s. 552; Bilge,
Borçlar Hukuku
, s. 381; Bilge,
Kefilin Mesuliyetinin Şümulü
, s. 106; Özen, s. 97; Şahan,
s. 37.
10
Beck, Art. 492, Nr. 88; Giovanoli, Art. 492, Nr. 2; Oscar Daeppen, (Çev. Osman
Bayrav),
“Kefalet”
,
İBD
, C. 25; S. 6, 1951, s. 346. Kefalet borcunun asıl borca bağlı fer’i
nitelikte bir borç olmasının istisnaları için Bkz.: Özen, s. 81 v.d.; Reisoğlu,
Kefalet
, s.
4 v.d.; Faruk Yavuz,
Roma Kefalet Akdi’nin Günümüze Yansıması
, Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2008, s. 64.
11
Beck, Art. 492, Nr. 88; Zevkliler/ Gökyayla, s. 531; Yavuz, s. 593; Sücüllü, s. 10;
Hasan Ayrancı,
“Şekil Şartına Uyulmadan Kefalet Sözleşmesinde İfanın Sonuçları”
,
AÜHFD
, C. 53, S. 2, 2004, s. 96; Gümüş, s. 533-534; Develioğlu, s. 112-113. Kefalet
sözleşmesinin fer’i niteliğini ortadan kaldıran sözleşmelerin ancak şartları var ise
garanti sözleşmesi olarak mütalaa edilebileceğine dair görüş için Bkz.: Reisoğlu,
Muteberlik Şartları
, s. 329.