TBB Dergisi 97. Sayı

TBB Dergisi 2011 (97)

Bahar Yeşim DENİZ

erkek cinslerine referansın burada yeralmadığına işaret edilmekte-

dir. Bu doğrultuda, Şart’ın getirdiği düzenlemenin, çağdaş gelişmele-

re daha açık olduğuna dikkat çekilmektedir. Bu anlamda, AİHM’nin,

2002 tarihli

Case of I. v. United Kingdom

kararında da,

“transeksüel-

lerin evliliği”

ile ilgili olarak, Temel Haklar Şartı’na atıf yapan emsal

kararını verdiği görülmektedir.

AB ile AİHS sistemi arasındaki etkileşimi değerlendirmek açısın-

dan, AİHM’nin, 2005 tarihli

Bosphorus Hava Yolları Turizm ve Ticaret

A.Ş. v. Ireland

kararı

önem taşımaktadır. Davacı olan şirket, iki uçağı

JAT’ten (Eski Yugoslavya Ulusal Havayolu) leasing yoluyla devral-

makta ve 1993’te uçaklar tamir için İrlanda’ya ulaşmaktadır. BM Gü-

venlik Konseyi’nin bir ay öncesinde Eski Yugoslavya uçakları ile ilgili

elkoyma kararı vermiş olmasından ve bu kararın, Avrupa Topluluğu

tarafından bir tüzükle onaylanmış bulunmasından dolayı, İrlanda

Ulaştırma Bakanlığı da, Haziran 1993’te uçağa elkoymaktadır. Bakan-

lık kararını, Kasım 1993’te, ilgili şirket, İrlanda Yüksek Mahkemesinde

dava etmekte, yüksek mahkeme de, tüzüğün, uçağa uygulanamayaca-

ğını belirtmektedir. Bakan da, kararı, üst mahkemeye temyiz etmekte

ve bu mahkeme de, ABAD’a önkarar prosedürü çerçevesinde başvur-

maktadır.

ABAD, 1996’da, konunun, tüzüğün kapsamına girdiğini, şir-

ketin mülkiyet hakkının ihlal edildiğini, ama durumun

“adil oldu-

ğu”

“ölçülülüğe aykırı olmadığı”

sonucuna varmaktadır. Bu arada,

1997’de leasingin sona ermesinden ve yaptırımların rahatlamasından

sonra uçak, İrlanda tarafından JAT’a geri verilmektedir. Şirket de,

gelişmelerin üzerine, AİHM’ye başvurmaktadır. AİHM, 2005 tarihli

kararında, İrlanda’nın, AİHS’nin 1 inci maddesi çerçevesinde, dava

konusu olayda yetkisini kabul etmekte, ABAD tarafından kabul edil-

diği gibi, İrlanda’nın uçağa el koymasının uygun olduğunu belirt-

mektedir. Burada, AİHM, AB çerçevesindeki temel hak korumasının,

AİHS ile

“eşit”

sayılması gerektiğini ifade etmektedir. Bu çerçevede,

İrlanda’nın, AİHS’den doğan yükümlülüklerini, AB üyeliğinden kay-

naklanan yükümlülüklerini yerine getirmekle ihlal etmiş olmayacağı-

nı vurgulamaktadır.

Karar tarihi: 11.7.2002.

Karar tarihi: 30.06.2005.