177 / 529
Küreselleşme ve Ekonomik Krizin İş Hukukuna Etkisi
176
Bunun sonucunda işyeri kavramı; bazen yaşanan ev, bazen başka bir
şirket veya çalışanın kendi bürosu haline gelmiştir. Bu durum alt işve-
ren uygulamasını yaygınlaştırmıştır.
Günümüzde önemli bir değişim
“belirsiz süreli”
iş sözleşmesinden
“belirli süreli”, “dönemsel”
ya da
“geçici”
nitelikte iş sözleşmelerine doğru
bir eğilimin ortaya çıkışıdır. Diğer bir ifadeyle, küreselleşme süreciyle
ortaya çıkan yeni eğilim, tam gün çalışan, belirlenmiş ücret ve yan öde-
meleri olan, yani belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan işgücünü azalt-
mak ve bu yolla sabit işgücünü düşürmek biçiminde kendini göster-
mektedir.
38
Oysa İş Kanununda asıl olan çalışma biçimi, belirsiz süreli iş
sözleşmesiyle tam gün çalışma esasına dayalı çalışma biçimidir. Çünkü
işçilerin iş güvencesine ilişkin hükümlerden yararlanabilmesi için belir-
siz süreli iş sözleşmesi ile çalışmaları gerekmektedir. Küreselleşmeyle
birlikte ortaya çıkan esnek çalışma modellerinden biri olan belirli süreli
iş sözleşmesiyle çalışan işçi iş güvencesinden yararlanamayacak ve söz-
leşmesi haksız olarak feshedildiğinde sadece hak kazandığı tazminatları
talep edebilecek ve işe iade isteminde bulunamayacaktır.
3. KÜRESELLEŞME VE EKONOMİK KRİZİN YARATTIĞI
ÇALIŞMA KOŞULLARININ EMEK PİYASASI İLE ÇALIŞMA
İLİŞKİLERİNE ETKİSİ
3.1. Küreselleşme ve Ekonomik Krizin Emek Piyasasına Etkisi
3.1.1. Kısmi Süreli Çalışma Modelinin Uygulanması
Küreselleşmeyle artan küresel rekabete uyum sağlamaya çalışan
işletmeler, kısmi süreli iş sözleşmesiyle işçi çalıştırma yoluna gitmişler
ve günümüzde kısmi süreli çalışma modeli artış göstermiştir. ILO’nun
raporuna göre, gelişmiş ülkelerde çalışan her yedi kişiden biri kısmi
süreli olarak çalışmaktadır.
39
Kısmi süreli çalışma, ekonomik kriz dö-
nemlerinde en çok uygulanan çalışma modelidir.
38
Temiz, s. 179.
39
Öner Eyrenci,
“İş Sürelerinin Esnekleştirilmesi ve Türk İş Hukuku”
,
Münir Ekonomi
60. Yaş Günü Armağanı
, Ankara 1993, s. 227-228.