222 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
İştar URHANOĞLU CENGİZ
221
geçerli olduğu anlamına gelmez, butlanın tesiri bakımından böyle bir
sonuç doğurur. İş sözleşmesi, sonradan verilecek olan icazet ile de ge-
çerli hale getirilemez.
Çocuk ve genç işçiyle geçersiz bir iş sözleşmesi yapılmış olmasına
rağmen, çocuk ve genç işçi işyerinde henüz çalışmaya başlamamışsa,
iş sözleşmesi baştan itibaren geçersiz sayılacak ve iş sözleşmesi hü-
kümlerini doğurmayacaktır.
65
Bu çözümü butlan teorisine aykırı gören görüşler, sorunun iş iliş-
kisi kavramı ile çözülebileceğini belirtmişlerdir.
66
. Buna göre; çocuk-
lar ile gençlerin çalıştırılma şartlarına aykırılık oluşturan iş sözleşmesi
yerine getirilmiş, yani çocuk veya genç işçi işverenin işinde çalışmaya
başlamışsa; bu durumda, iş sözleşmesinin geçersiz olmasına rağmen,
geçerli bir iş ilişkisi doğacaktır. Çünkü belirtilen durumda iş ilişkisi;
çocuklar ile gençlerin çalıştırılma şartlarına aykırı ve dolayısıyla da
geçersiz sayılan iş sözleşmesinin yerine, çocuğun veya genç işçinin,
işverenin işyerine veya yaşam alanına katılmasıyla ortaya çıkmıştır.
Bu durumda; çocuk veya genç, hukuka aykırı biçimde çalıştırılmış ol-
masına rağmen, işçi sayılacak ve işçilere tanınan haklardan yararlana-
caktır.
Yargıtay bu durumlarda sözleşmenin hükümsüz sayılması kuralı-
nın uygulanmasının, kanundaki güçsüz olan işçinin korunması ama-
cına aykırı düştüğünü ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 255 sayılı
tefsir kararındaki, batıl olan iş sözleşmesinin taraflardan biri bunu ileri
sürünceye kadar geçerli bir sözleşme gibi işçi yararına hukuki sonuç-
lar doğuracağı görüşünün yerinde olduğunu kabul etmiştir.
67
Yargıtaya göre; durumlarda hükümsüzlük sadece geleceğe yö-
nelik olarak etki doğuracak, geçmişe etkili olmayacaktır. Bu karar, iş
ilişkisi - iş sözleşmesi ayrımına ve bunun sonucu olarak ortaya çıkan,
iş sözleşmesinin hükümsüzlüğüne karşın iş ilişkisinden o ana kadar
doğan hakların göz önünde tutulması gerektiği esasına uygundur.
68
65
Bakırcı, 2004, s.423; Akyiğit, Şerh, s.2039; Tunçomağ/Centel, a.g.e., s.89.
66
Tunçomağ/Centel, a.g.e., s.494; Tankut Centel, İş Hukuku, Cilt I, Bireysel İş Hu-
kuku, 2. Baskı, İstanbul 1994, s.121.
67
Çelik, a.g.e., s.130-131.
68
Çelik, a.g.e., s.130-131.