TBB Dergisi 98. Sayı

4857 Sayılı İş Kanununa Göre Çocuk ve Gençlerin İş Sözleşmesi Ehliyetlerinin ...

220

İş sözleşmesi de, kuruluşunda geçerlilik koşullarından birini taşı-

mıyorsa genel hükümlere göre yaptırımı butlandır.

İş sözleşmesinin

sebebinin veya konusunun emredici hukuk kurallarına, kamu düzeni-

ne, genel ahlaka, kişilik haklarına aykırı veya imkânsız olması (818 sa-

yılı Borçlar Kanunu m.19-20), şekle aykırılık, ehliyetsizlik ve muvazaa

butlan nedenleridir.

Çocuk ve genç işçilerle yapılan iş sözleşmeleri sayılan nedenler-

den biriyle geçersiz sayıldığında iş sözleşmesinin yerine getirilip ge-

tirilmemiş olmasına göre ayrım yapılması yerinde olacaktır

. Zira

bir özel hukuk sözleşmesi olması nedeniyle iş sözleşmesi de, butlanı

düzenleyen genel kurala tabidir (818 sayılı Borçlar Kanunu m.20). Fa-

kat butlanın kurulduğu andan itibaren sözleşmenin geçersizliğine yol

açması, iş sözleşmesinin ifa edilmiş veya ifa edilmekte olması halin-

de işçinin ifa ettiği işin karşılığını hangi hukuki nedene dayanarak ve

hangi ölçüde talep edebileceği meselesinin çözüme kavuşturulmasını

gerektirmektedir. İş sözleşmesinde butlanın geçmişe etkili değil de ta-

raflardan birinin öne sürdüğü andan itibaren, geleceğe yönelik etkili

olması genellikle kabul gören bir çözümdür.

Kanımızca iş sözleşme-

sinin ifasına geçilmişse bu yönde bir çözüm kabul edilebilir.

Butlanın

ileriye yönelik uygulanmasının anlamı iş sözleşmesinin butlana kadar

Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e., s.492; Çelik, a.g.e., s.128; Safa Reisoğlu, Borçlar

Hukuku, Genel Hükümler, 17. Bası, İstanbul 2005, s.117-118; Oğuzman/Öz, a.g.e.,

s.136vd.; Turgut Uygur, Açıklamalı İçtihatlı Borçlar Kanunu, Genel Hükümler,

Birinci Cilt, Ankara 1990, s.174vd., 206vd., 220vd., 233vd.

Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e., s.492; Akyiğit, a.g.e., s.11vd.; Çelik, a.g.e., s.130-

131; Eren, a.g.e., s.267; Süzek, İş Hukuku, s.269.

Bakırcı, 2004, s.423.

Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e., s.493-494; Tunçomağ/Centel, a.g.e., s.88-89;

Narmanlığlu, a.g.e., 191; Akyiğit, Hükümsüzlük, s.38; Bakırcı, 2004, s.423; Mus-

tafa Çenberci, İş Kanunu Şerhi, 4. Bası, Ankara 1978, s.62vd.; A. Murat Demirci-

oğlu/Tankut Centel, İş Hukuku, 12. Bası, İstanbul 2007, s.98; E.Tuncay Senyen-

Kaplan, Kadın İşçinin İş İlişkisinden Doğan Hakları ve Korunması, Ankara 1999,

s.162-163; Fevzi Demir, İş Hukuku ve Uygulaması, 5. Baskı, İzmir 2009, s.98-99;

Öner Eyrenci/Savaş Taşkent/Devrim Ulucan, Bireysel İş Hukuku, 3. Bası, İstan-

bul 2006, s.96-97; Süleyman Başterzi, Çalışmanın Kesintiye Uğramasının Sosyal

Sigorta İlişkisine Etkisi, Ankara 2007, s.59-60; Süzek, İş Hukuku, s.287; ” …Genel

asgari çalışma yaşı dışındaki özel asgari yaşlara veya gece çalıştırma, ağır-tehlikeli

işlerde, yer ve su altında çalıştırma yasaklarına aykırı sözleşmelerdeyse, ifaya ge-

çilse bile kanımca akdi sadece bu işler için geçersiz sayıp (varsa) yasak olmayan

başka işler için ayakta tutmakta yarar vardır….” (Akyiğit, Şerh,s.2039; Akyiğit,

Hükümsüzlük, s.22vd.).

Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e., s.493-494; Akyiğit, Hükümsüzlük, s.38-39.