TBB Dergisi 98. Sayı

TBB Dergisi 2012 (98)

Sesim SOYER GÜLEÇ

lılık ilkesinin bir yansıması olarak

, tutuklama yerine geçebilecek adli

kontrol koruma tedbirine yer verilmiştir. Adli kontrol, tutuklamaya

göre kişi özgürlüğünü daha az kısıtladığı ve sanık tutuklanmaksızın

muhakemenin yapılabilmesini sağladığı için, CMK’da bu tedbire yer

verilmesi son derece isabetli olmuştur. Böylelikle adli kontrol, ilgili-

yi bütünüyle özgürlüğünden yoksun bırakmaksızın denetim altında

tutmaya olanak sağlamasının yanı sıra, hâkimin tutuklama ile serbest

bırakma arasında bir seçim yapmaya zorlanmaması amacına da hiz-

met eder

Adli kontrolün amacı, tutuklama koruma tedbirinin amacı ile

paralellik göstermekte olup,

“şüpheli veya sanığın kaçmasını ve delilleri

karartmasını önleyerek muhakemenin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesini sağ�

lamak ve muhakeme sonunda verilecek kararın infazını mümkün kılmak”

tır.

Adli kontrol, şartları gerçekleştiğinde, tutuklamaya alternatif olarak

sunulan bir tedbir olması özelliği ile tutuklamaya ancak istisnai hal-

lerde başvurulması kuralının işlerlik kazanmasına katkıda bulunmak-

tadır

. Böylece adli kontrol,

“hem soruşturma, hem de kovuşturma evrele�

Asliye Ceza Mahkemesi’nin kararının gerekçelerinde AİHS’nin 11. maddesine

atıfta bulunduğunu ve göstericilerin eyleme katılmalarının ve basın açıklaması

yapmalarının demokratik bir eylemi teşkil ettiğini belirttiğini gözlemlemektedir.

Dava koşulları ışığında, AİHM, güvenlik güçlerinin müdahalelerinin ve başvu-

ranlar hakkında ceza davası açılmasının orantısız tedbirler olduğu kanaatindedir.

Söz konusu tedbirler, AİHS’nin 11. maddesinin ikinci paragrafı uyarınca kamu

düzeninin korunmasında gerekli tedbirleri oluşturmamaktadır (Ayrıca, Kara-

tepe ve diğerleri-Türkiye, Başvuru Numaraları: 33112/04, 36110/04, 40190/04,

41469/04 ve 41471/04, 7 Nisan 2009 ve Serkan Yılmaz ve diğerleri-Türkiye, Baş-

vuru No: 25499/04, 13 Ekim 2009).

Kunter Nurullah/Yenisey Feridun/Nuhoğlu Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı

Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı, İstanbul, Ekim 2010, No. 64.1; Koca

Mahmut, Tutuklamada Oranlılık İlkesi Çerçevesinde 2002 CMUK Tasarısının

“Adli Kontrol”

Tedbirinin Değerlendirilmesi, DEÜHFD, C. 5, 2003/2, 112 vd; 116

vd. Oranlılık ilkesi konusunda ayrıca bkz. Oğurlu Yücel, Karşılaştırmalı İdare

Hukukunda Ölçülülük İlkesi, Ankara 2002, s. 21.

Özbek, Veli Özer/Soyer, Sesim, CMK m. 109-115, in: CMK İzmir Şerhi, Ankara

2005, s. 373; YILMAZ Zekeriya, Adli Kontrol, Ankara Barosu Dergisi, S. 2006/1, Y.

64, s. 35; İNCİ Z. Özen, Bir Koruma Tedbiri Olarak Türk Ceza Muhakemesi Huku-

kunda Tutuklama, 2. Baskı, Ankara 2011, s. 20; KAHRAMAN Mehmet, Koruma

Tedbiri Olarak Adli Kontrol, (Yüksek Lisans Tezi),

http://www.belgeler.com/

blg/16cb/koruma-tedbiri-olarak-adli-kontrol-judicial-supervision-as-a-means-

of-custodial-precaution, AÜSBE, Erzincan 2007, s. 9; ÖZEN Murat, Adli Kontrol,

Adalet Dergisi, Y. 100, S. 32, Eylül 2008, s. 184-185.

ÖZTÜRK Bahri/TEZCAN Durmuş/ERDEM M. Ruhan/SIRMA Özge/

SAYGILAR Yasemin/ ALAN/ Esra, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi