TBB Dergisi 98. Sayı

TBB Dergisi 2012 (98)

Sesim SOYER GÜLEÇ

rar verileceği belirlenirken, yine Tasarı’nın 115. maddesinde belirtilen

tutuklama nedenlerinin göz önünde tutulması gerekmekteydi. Buna

göre, sanık hangi nedenle tutuklanacaksa, bu sebebi ortadan kaldır-

ması muhtemel bir veya birkaç adli kontrol yükümüne tabi tutulması

gerekiyordu. Örneğin, memur olan bir sanığın memuriyetine ilişkin

bir suçundan dolayı görevi başında bulunması delilleri karartma teh-

likesi doğuracaksa, memur sanık tutuklanmaksızın, 108. maddenin

12. bendinde belirtilen

“işten el çektirme”

tedbirine karar verilebileceği

düzenlenmiş, böylece tutuklama sebeplerinin öngörülen bu yüküm-

lülüklerle ortadan kaldırılması amaçlanmıştı. Tasarı’ya göre, sanığın

adli kontrol altına alınabilmesi için, tutuklamanın koşullarının olay

bakımından gerçekleşmiş olması gerekmekteydi. Bu durumda, sanık

hakkında kuvvetli suç işleme şüphesi ve tutuklama sebeplerinden biri-

nin gerçekleşeceğini gösteren somut olguların bulunması zorunlu idi.

Tasarı’nın 111. maddesinde, adli kontrol hükümlerini isteyerek yerine

getirmeyen sanık hakkında yetkili merciin hemen tutuklama müzek-

keresi kesebileceği şeklinde bir hüküm yer alıyordu. Tasarı’nın 115.

maddesinde düzenlenen tutuklama nedenlerinden birisi de, sanığın

adli kontrol altına alma kararı ile öngörülen yükümlerden bilerek kaç-

masıydı (m.115/1, b. 9).

2002 tarihli CMUK Tasarısı’nda adli kontrol (m. 112), tutuklama

kararı verilebilecek bütün suçlarda tutuklamaya seçenek bir tedbir

olarak yer almaktayken, CMK’da yalnızca üst sınırı üç yıl veya daha

az hapis cezasını gerektiren suçlarda uygulanabilecek bir tedbir olarak

düzenlenmiştir. Dolayısıyla bu hükümle, adli kontrolün uygulama

alanını daraltılmıştır. Öte yandan, 2002 CMUK Hükümet Tasarısında,

hâkimin belirleyeceği çevrenin sınırları dışına çıkmamak, saptanan

yerleşim yeri veya konuttan ancak hâkimin belirleyeceği neden ve ko-

şullarla ayrılabilmek, hâkim tarafından belirlenen bazı yerlere gide-

memek veya ancak bazı yerlere gidebilmek, belirlenen sınırlar dışına

her çıkışta C. savcısına veya hâkime haber vermek tedbirlerine yer ve-

rilmişti. Bu Tasarıda, yurt dışına çıkarmama, adli kontrol kapsamında

yer alan yükümlülüklerden biri değildi

. Bununla birlikte Tasarıda

on altı ayrı yükümlülük yer aldığı halde, CMK’da bunlar dokuza in-

dirilmiştir.

ÖZBEK/SOYER, CMK İzmir Şerhi, s. 373-375.