TBB Dergisi 98. Sayı

TBB Dergisi 2012 (98)

AİHM Türkiye Raporu

457

%43’tür.

Ekim 2011’de Diyarbakır D-tipi cezaevini ziyaret ettiği

sırada, cezaevi yetkilileri, Komiser’e cezaevinde bulunan 740 kişi-

den 540’ının tutuklu olduğunu bildirmiştir.

31. Komiser, mahkeme öncesinde ya da mahkeme sırasında tutuklu

tutmaya çok fazla dayanmanın yanı sıra, bunun konuyla ilgili Av-

rupa Konseyi standartlarında öngörülen asgari süreyle sınırlan-

ması konusunda usule ve uygulamaya ilişkin eksikliklerin, adli

sistemin çalışmasıyla ilgili olumsuz bir algı yarattığını ve Türk

toplumu üzerinde caydırıcı bir etkiye yol açtığını düşünmektedir.

Bu sorun, özellikle Mart 2011’de iki gazeteci Nedim Şener ve Ah-

met Şık’ın tutuklanmasının ve yerel mahkemelerin, Haziran 2011

genel seçimlerinden sonra üç farklı siyasal partiden seçilmiş do-

kuz meclis üyesinin tutukluluk halinin devam etmesi yolundaki

kararlarının ardından ön plana çıkarak kamuoyunun dikkatini

çekmiştir.

32. Komiserin, yetkili makamların dikkatini özellikle çekmek istediği

sorunlar şunlardır:

Uzun tutukluluk kararlarında hatalı muhakeme

33. TCMK’da 2004 yılında yapılan değişikliğin ardından, Türk mah-

kemelerinin tutukluluk halini ve yapılan her uzatmayı geçerli kı-

lan açık bir neden ileri sürme konusunda yasal bir zorunlulukları

vardır. TCMK’nın 100. maddesinin 3. fıkrası hâkimin, tutukluluğa

izin verebileceği suçların (‘katalog suçlar’), bu suçların şüpheli ta-

rafından işlendiğine inanmak için sağlam nedenler olması koşu-

luyla, bir listesini sağlamaktadır. Ancak birçok Türk hâkiminin,

sadece iddia edilen suçun bu listenin kapsamında olup olmadığı-

na bakarak ve geri kalan tutukluluk koşullarını ayrıntılı bir şekilde

incelemeden tutukluluğa izin verdiği görülmektedir.

34. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu konudaki yoğun içtihadı

bu tespiti doğrulamaktadır. AİHM, Türk mahkemelerinin tutuk-

luluk süresini uzatma kararlarını verirken yeterli bir neden gös-

Bak. Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün web sitesinde bulunan istatistik-

ler,