491 / 529
AİHM Türkiye Raporu
490
yapmalarına yol açtığı, bunun da silahların eşitliği ilkesi üzerinde
olumsuz etkiler yarattığı hakkında kendisine iletilen bilgilerden
endişe duymaktadır.
123.Son olarak, Komiser, Türk hukuk sisteminde savcıların şüpheli ya
da sanığın hem lehine hem aleyhine kanıt toplama mecburiyetleri-
nin olduğunun farkındadır. Ancak uygulamada, savcıların sıklıkla
sanık lehine kanıtları ya da tanık açıklamalarını dikkate almadık-
ları yolunda kendisine iletilen çok sayıda bilgiyi kaydetmektedir.
Her halükârda Komiser, savcıların devlet çıkarlarının bekçisi ola-
rak mahkemelerde sergiledikleri simgesel olarak ayrıcalıklı du-
ruşun, Türk hukuk sisteminin devlet çıkarları lehine içselleşmiş
güçlü bir önyargıya sahip olduğu algısını güçlendirebileceği ve
sanıklara ve halka karşı taraflı bir görünüm yansıtmasına yol aça-
bileceği görüşündedir.
Sonuçlar ve tavsiyeler
124.Komiser, insan haklarına tam olarak saygılı, güçlü ve etkili bir
hukuk sisteminin, gerçek bir demokrasinin temelini oluşturan hu-
kukun üstünlüğünün vazgeçilmez bir bileşeni olduğunun altını
çizmektedir. Çekişmeli yargılama ve silahların eşitliği ilkelerini
içeren adil yargılanma hakkı ile masumiyet karinesinin yanı sıra
mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı, Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesi içtihadında iyice yerleşmiş ilkelerdir.
125.Bu Rapor’da ayrıntılandırıldığı gibi, Türkiye’de insan hakları ve
temel özgürlüklerden yararlanmanın yanı sıra sistemin etkinliği-
ni, bağımsızlığını ve tarafsızlığını olumsuz bir biçimde etkileyen
ve çoktandır devam eden bazı sistemik işlev bozuklukları vardır.
Komiser, mahkemeler ve savcılara tevdi edilen görevin başarısının
büyük ölçüde yargıya duyulan kamu güvenine bağlı olduğunu
vurgulamaktadır.
126.Komiser, Türk adalet sistemini yeniden yapılandırmak üzere, baş-
ta bir yargı reformu stratejisinin benimsenmesi, yasal değişiklikle-
re gidilmesi ve Türk Anayasası’nın bazı kilit hükümlerine getirilen
birtakım değişikliklerin yapılması olmak üzere, Türk makamları
tarafından son yıllarda sarf edilen ve dikkate değer çabaları mem-