TBB Dergisi 98. Sayı

AİHS ve AİHM Kararları Çerçevesinde Yakalama ve Tutuklama Koruma Tedbiri ile ...

— Sanığın kefaletle salıverilme talebi veya duruşmadan vareste tu-

tulmak için başka teminatlar önerip önermediği

— Olayın soruşturulmasında yaşanan güçlükler, vakıaların karma-

şıklığı, tanıkların veya şeriklerin sayısı, yurt dışından delil elde

etme ihtiyacı

— Yargısal makamların, sanığın salıverilme taleplerini incelerken ve

yargılamayı tamamlarken gösterdikleri tavırlar.

CMK m. 102’ de tutuklulukta geçecek süre

“Ağır ceza mahkemesinin

görevine girmeyen işlerde tutukluluk süresi en çok bir yıldır. Ancak bu süre,

zorunlu hallerde gerekçeleri gösterilerek altı ay daha uzatılabilir. Ağır ceza

mahkemesinin görevine giren işlerde, tutukluluk süresi en çok iki yıldır. Bu

süre, zorunlu hallerde, gerekçesi gösterilerek uzatılabilir; uzatma süresi top�

lam üç yılı geçemez”

şeklinde düzenlenmiştir. Görüldüğü üzere tutukla-

maya üst sınır getirilmek suretiyle makul sürenin aşılması önlenmeye

çalışılmıştır.

Ancak sunu da belirtmek gerekir ki; ağır ceza mahkemesinin gö-

revine giren suçlarda iki yıllık normal tutukluluk süresine ilave ola-

rak üç yıllık bir süre öngörmüştür. Ancak CMK. 250/1-c maddesinde

belirtilen suçlarda tutukluluk süresi CMK. 252/2 maddesi gereği iki

kat uygulanacağından CMK. 250. madde ile yetkili ağır ceza mahke-

mesinin görevine giren suçlarda tutuklama süresi azami on yıl olacak-

tır. Bu süre de göz önünde bulundurulduğunda ağır cezalık suçlarda

toplam beş yıl ve CMK. 250/1-c maddesinde belirtilen suçlarda on yıl

boyunca, bir kimsenin, hakkında mahkumiyet kararı verilmeden tu-

tuklu sıfatıyla özgürlüğünün sınırlanması,

“tutuklamanın cezalandırma

boyutuna ulaşmaması“

ilkesine ve AİHS.’de düzenlenen

“Makul Sürede

Yargılanma “

ilkesine aykırı olacaktır.

Bu çerçevede yapılan yargılama neticesinde kişinin beraat etme-

si veya hakkında takipsizlik kararı verilmesi halinde, tutukluluğu

devam ettirme bakımından bir gerekçe de kalmayacaktır. Mahkeme

Mahkeme 08.02.2000 tarihli Caballero / Birleşik Krallık kararında güvence

teklifinin sistematik reddinin 5/3. maddenin ihlali olduğunu belirtmiştir.

Her ne kadar olayın soruşturulmasında güçlükler bulunsa da mahkeme vermiş

olduğu 2010 tarihli bir kararda 5 yıl 3 ay, 6 yıl 10 ay, 8 yıl 9 ay gibi tutukluluk

sürelerinin sözleşmeye aykırı olduğuna ve bu nedenle de AİHS m. 5/3’ ün ihlal

edildiği sonucuna varmıştır. Bkz. 05.01.2010 tarihli Sevim vd/Türkiye kararı.