93 / 529
AİHS ve AİHM Kararları Çerçevesinde Yakalama ve Tutuklama Koruma Tedbiri ile ...
92
Mahkeme, tutukluluk süresinin makul olup olmadığını incelerken,
kişinin tutulmasında kamu yararının varlığı ve tutuklu hakkındaki sor-
gulama veya yargılamanın makul olandan daha az hızla gerçekleşti-
rilip gerçekleştirilmediğini araştırmaktadır
73
. Mahkemeye göre ulusal
mahkemelerin somut olayda masumiyet karinesini de gözönünde bu-
lundurarak kişi özgürlüğünün sınırlanmasını meşru kılan tüm koşul-
ları araştırıp incelemeleri ve bunun gerekçesini de kararlarında açıkça
göstermeleri gerekir
74
. Tek başına suç işleme şüphesi tutuklama için zo-
runlu koşul olsa da bir aşamadan sonra tutuklamaya tek başına gerekçe
oluşturmayacaktır. Tutuklamanın devamına karar verirken bu tedbirin
hala gerekli olduğuna dair gerekçeler gösterilmelidir
75
.
Mahkeme tutuklama kararının inandırıcı gerekçeyi içermesi ge-
rektiğini belirtmektedir. Bu çerçevede tutuklama kararında
“dosya
münderecatı”, “müsnet suçun ağırlığı”, “delil durumu”
gibi genel ifade-
ler içermesi ve yeterli şekilde gerekçelendirilmemesini hukuka aykırı
bulmuştur
76
. Aynı şekilde kanundaki ifadelerin tekrarı da tutuklama
kararını gerekçelendirmediği için sözleşmeye aykırı olacaktır
77
.
Bu çerçevede belirtelim ki, CMK m. 34 uyarınca ulusal huku-
kumuzda hakim ve mahkemelerin her türlü kararı, gerekçeli olarak
yazılmalıdır
78
. Aynı şekilde CMK m. 230’ da tutuklama kararının ge-
rekçesinde nelerin bulunması gerektiği düzenlenmiştir. Aynı şekilde
hakim ve mahkeme kararlarının gerekçeli olması zorunluluğu Anaya-
73
Doğru, s.271. Bu çerçevede 8 aylık tutukluluk süresinin uzun bir süre olarak ka-
bul edilmeyerek tazminata hükmedilmemesi gerektiğine karar verilmiştir. Bkz.
Holch Verena, OLG Bremen: Kein Schadenersatz für Taeter, die erst Jahre nach
der Tat durch (neue) Ermittlungsmethoden überprüft werden, in: FD-StrafR 2011,
s. 316420.
74
Turhan, Faruk, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2006, s. 235.
75
17.06.2008 tarihli Tüm/Türkiye kararına göre yapılan yargılamada Türk yargı
yerinin tutuklulukta geçen zamanı başvuran lehine dikkate aldıklarını gösteren
hiçbir unsur bulunmadığı, dosya içeriği, toplanan delillere göre, suçun işleniş ta-
rihlerine ve tutukluluk durumuna göre gibi tutukluluk halini uzatan kararlar her
defasında gelişi güzel basma kalıp gerekçelerle tekrarlanmıştır. Özellikle delil du-
rumu gibi bir gerekçeye dayanarak sürekli tutukluluk halini uzatan kararlar haklı
değildir. Bkz.
http://www.inhak-bb.adalet.gov.tr.76
Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, 63.14.
77
Bkz. 08.08.2006 tarihli Hüseyin Esen/Türkiye kararı. Tezcan/Erdem/Sancakdar/
Önok, s. 177; Şentuna, s. 83; Feyzioğlu, Metin, Tutuklamaya Dair Uygulamada
Görülen Bazı Sorunlar, Tespitler, Değerlendirmeler, Ali Naim İnan Armağanı,
Ankara 2009, s. 1189.
78
Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, No. 63.7